Onaf

De kalender voor dit jaar nadert zijn einde. De scheurkalender bevat nog slechts enkele blaadjes. Als het weer het toelaat deze dagen kun je zelfs zien dat de dagen weer langer worden. Als we even terugkijken naar de belevenissen van de afgelopen maanden in ons dorp blijven een paar dingen onopgelost.
Daar is in de eerste plaats het geluid van mevr. A. Nadat we de loodgieter ernaar hadden laten kijken en mogelijk trillende pijpen hadden laten scheiden, was het minder, zei mevr A. maar het was niet weg. Maar toen begon de vakantie en ze besloot het even af te wachten. En iedere keer als ik haar tegenkwam meldde ze de situatie. Het geluid was niet weg, maar het was dragelijk. Die mededeling hield een zekere dreiging in. Als het geluid zich weer voordeed - of als ze er weer last van kreeg, twee verschillende dingen - zou ik het horen. Bijzonderheid is dat alleen zij er last van heeft. Is haar gehoor uitzonderlijk scherp? Of haar hinderdrempel bijzonder laag?
Tot haar voordeel moet worden vastgesteld dat ze niet reageert op de geluiden die veroorzaakt worden door de herinrichting van enkele van de woningen in ons straatje.
In de tweede plaats de vliegen van mevr B. aan het eind van de straat en tegenover meneer R. Mevr. B. heb ik niet meer horen klagen over de vliegen, maar meneer R. was niet tevreden. Ook na de drastische aanval met speciale chemische middelen bleef hij last houden. Ik was er al niet helemaal gerust op. Want om de reparatie aan de lift mogelijk te maken had ik de chemicaliën weg gehaald en daarna geconstateerd dat er nog steeds vliegen waren. Volgens R. kwamen ze van buiten, maar met buitentemperaturen lager dan tien graden worden de in Nederland inheemse insecten zo traag dat ze zich buiten niet vertonen. Meneer R. dreigt ondertussen met maatregelen. Maar hij heeft een probleem. Eigenlijk woont hij in een enclave. Hij huurt van een andere eigenaar en hij behoort niet tot onze vereniging.
De vliegen moeten even wachten tot in het nieuwe jaar. Een nieuw jaar en het start met een oud probleem.

Intelligene vliegen

Het gesprek was via de onvoorstelbaarheid van tijd en ruimte gekomen op de evolutietheorie en ik constateerde dat als we van die theorie uitgingen de mens evenver op de evolutionaire ladder staat als...
- De vlieg, vulde de dame aan met wie ik zat te praten. De vlieg was niet het eerste dier waaraan ik zat te denken, maar mijn gesprekspartner op dit verjaardagsfeestje was nu niet meer van de vliegen af te krijgen. Ik dacht al aan de vliegenplaag in ons dorp, maar was niet geheel voorbereid op de volgende opmerking.
- Vliegen zijn intelligent, zei ze.
- Alleen is het moeilijk met ze te communiceren, was mijn rem op haar enthousiasme.
- Nou... laatst zat er een vlieg bij mij in de kamer en ik wilde er vanaf. Dus ik nam een vliegenmepper en gaf een klap.. mis. Die vlieg ging ergens anders zitten en ik gaf weer een klap, opnieuw mis. (haar woorden werden onderstreept door de beweging van haar handen). Toen ik de derde keer weer mis sloeg, dacht ik: drie keer is scheepsrecht. Als je zo handig bent mag je blijven leven. Die vlieg volgde me daarna overal. Als ik 's morgens wakker werd vloog hij heen en weer in mijn slaapkamer. En bij het ontbijt kwam hij naast me zitten. Op een gegeven ogenblik zag ik hoe hij heel dicht bij zijn vleugels begon schoon te maken. Heb je dat wel eens gezien?
Ik bevestigde dat ik dat wel eens gezien had. En vroeg me ondertussen af of de vlieg in kwestie een hij of een zij zou zijn geweest.
- Heel fascinerend. Die vlieg kwam bij me op mijn knie zitten en dan kon ik tegen hem praten. Maar op een dag was hij weg. Toen ik wakker werd vloog hij niet meer heen en weer in mijn slaapkamer.
Tja, vliegen worden niet zo oud, opperde ik, hij zal wel overleden zijn.
- Ik heb het hele huis doorgekeken, maar zag hem niet meer. Toen ben ik boodschappen gaan doen en toen ik daarna terugkwam, zag ik hem liggen.
Waar, wilde ik nog weten.
- Onder een stoel...
-Willen jullie wat drinken?, onderbrak de gastvrouw de necrologie.

Cadeautip

Op de uitnodiging hadden we gezet cadeautip: envelopje.
Het werd een groot feest en veel genodigden gaven een envelop met inhoud. Na afloop telden we de goede gaven door de enveloppes te openen en de inhoud er uit te halen. Omdat de enveloppes daarna geen speciale waarde meer hadden werden ze verscheurd om toegevoegd te worden aan het oud papier.
Er ging natuurlijk wat mis. Op een gegeven ogenblik een kreet: het bleek dat er een biljet doormidden was gescheurd samen met de envelop. Wat nu? De eerste reactie was, we moeten de helften maar aan elkaar plakken met een stukje plakband. Ik besloot met de beide helften naar de bank te gaan in de verwachting dat het daar ingenomen zou worden en vervangen door een heel en nieuw bankbiljet.
Toen ik bij de bank aan de beurt was en de situatie uitlegde, zei de dame achter de balie:
Wel meneer, dan moet u het weer aan elkaar plakken.En toen ik haar verwonderd aankeek pakte ze een rol plakband die kennelijk naast haar op de balie stond en plakte daarmee de beide helften weer aan elkaar. Ze deed het wel heel zorgvuldig. Dat wel.
Toen dat gelukt was overhandigde ze me het biljet en zag kennelijk de twijfel die nog niet van mijn gezicht was geweken.
Als u nu een nieuw biljet wilt hebben, dan moet u hiernaast - ze wees op de muur naast de balie - dit biljet in de geldstortmachine doen met uw pasje. En vervolgens gaat u naar de geldopneem machine ernaast, dan kunt u het geld weer opnemen van uw rekening.
En zo geschiedde; ik stopte mijn bankpasje in de geldstort machine die drie keer bevestiging vroeg van het bedrag dat ik stortte. Vervolgens naar de machine ernaast, bankpasje erin en geld opgenomen. En dat in de hoop dat het verscheurde bankbiljet er niet weer uit zou komen. Modern geldwisselen: zorgvuldig plakken en verder komt er geen mens aan te pas.

Sinterklaas in Frankrijk

't Is zaterdag ochtend 3 december. Vanmiddag moet Sinterklaas hier langs komen. Het is niet meer de Sinterklaas van mijn jeugd. Of zoals ik hem me voorstel in mijn jeugd. De geheimzinnigheid is verdwenen. Onze kinderen geloven niet meer in de goedheiligman en onze kleinkinderen al evenmin. Hier lopen ze heen en weer om pakjes in te pakken in het Sinterklaas pakpapier dat werd meegenomen uit Nederland. Men zit te zwoegen op gedichten want dat hoort er ook bij. Rond de lunch komen Richard en Céline en dan speelt hetzelfde tafereel zich nogmaals af maar in versnelde vorm. Alle pakjes worden verzameld in de logeerkamer. En na het eten vanavond is het zover. Dan worden de pakjes bij elkaar neer gezet in de huiskamer. De haard wordt aangestoken. Ik pak mijn trekharmonica en speel alle Sinterklaasliedjes die we kennen. Ze worden uit volle borst meegezongen, ook door Céline. Het zijn de liedjes uit mijn jeugd. Met woorden waarvan de betekenis evenzeer verdwenen is als die van kerkliederen. "Ban dus vrij de vrees uit 't hart"..., "een draaitol met een zweep erbij...". Wat betekent dat allemaal voor de Fransen?
Zo hoort het. En zo is het goed
En daarna worden de pakjes uitgepakt die nog maar net werden ingepakt. Maar toch verandert ook hier de aandacht. Toen de kleinkinderen nog klein waren was de aandacht voor de gedichten maar kort en die voor de geschenken groot. Die verhouding is aan het verschuiven. Er komt meer aandacht voor de inspanningen die in rijmwerk is gestoken. En ook dat is goed. Maar wat doe je eigenlijk met de gedichten als Sinterklaas weer weg is?

Vliegen

Gewoonlijk zijn er weinig vliegen in ons dorp. Wij komen er in het voor- of najaar wel eens een tegen, maar die zijn kennelijk verdwaald en aan het eind van hun leven. Ze vliegen meestal traag en laten zich gemakkelijk vangen. Het was dan ook opmerkelijk dat mevr B. meldde dat ze zoveel vliegen had in haar slaapkamer. Ik kwam eens kijken - want in mijn rol van lid van de technische commissie kan ik overal komen kijken - en inderdaad er zat eigenlijk een hele zwerm vliegen in die slaapkamer. Nu bleek me ook dat de sponning van het slaapkamer raam een nogal grote opening vertoonde. Een korte remedie: we sloegen zoveel mogelijk vliegen dood en mevr. B. liet haar raam opnieuw kitten. Dat was nu al verscheidene maanden geleden.

Maar onlangs bleek dat de vliegenplaag bij mevr B. nog niet was geëindigd. Bovendien bleek bij onze maandelijkse rondgang dat ook in de liftmachinekamer een ongewoon groot aantal vliegen rondvloog. Hier moest ingegrepen worden, maar hoe? De gemeente bellen en de ongediertebestrijding laten komen? Dat leek tamelijk overdreven.

Maar op een verjaardagsfeestje hoorden we van iemand die haar tuintje met verse koemest had bewerkt en daaraan een overdaad aan vliegen had overgehouden. Ze was naar de boerenbond gegaan en had daar een zak met spul gehaald waar de vliegen op af bleken te komen: weg vliegen. Dat leek een goed plan. Ik ging dus naar de boerenbond kocht twee van die zakken en las de gebruiksaanwijzing. Temperatuur 24- 25 is het beste, dus in de zon hangen, maar alles wees erop dat de zak eigenlijk het beste buiten kon hangen. Is het wel goed om zo'n zakje bij mevr B. in de slaapkamer te hangen? Laat ik maar beginnen met de liftmachinekamer en bezien wat daarvan het resultaat is.

Altijd in het weekend

De begrafenis van Toon was op zaterdag om half elf. Tijd genoeg om eerst de wekelijkse boodschappen te doen. Dus toen ik tegen half tien de auto weer had geparkeerd, ging ik naar boven om me om te kleden. Er was tijd genoeg, maar rekening houdend met de mogelijkheid dat het druk zou zijn in Teteringen en daardoor het vinden van een parkeerplaats moeilijk, gingen we om tien voor tien naar beneden, stapten in de auto en ik startte de motor, althans dat was de bedoeling. Maar al wat er kwam was een gierend geluid. Dat bleef zo, ook toen ik met een geleerd gezicht onder de motorkap keek en zag dat de v-snaren er in ieder geval goed uitzagen. Het kwam ongelukkig uit, want maandag had ik een afspraak in Loosdrecht. Als de auto niet voor het weekend werd gerepareerd, moest daar ook iets aan gedaan worden. Gelukkig was de buurman thuis en die bracht ons naar Teteringen, met de belofte klaar te staan als we hem belden. Dit had het bijkomende voordeel dat we geen parkeerplaats hoefden te zoeken. We konden rustig de kerk inlopen, het condoleance register tekenen en aanschuiven in de banken die langzamerhand gevuld werden. Het werd een traditionele mis, met koor. Ook verder was de traditie in ere gehouden. De dragers van de kist waren de buren uit het buurtje Hoeveneind-Stidstraat. Er zou een heleboel te zeggen zijn over de de levensloop van Toon en de tegenslagen die hij met zijn gezondheid had gehad, maar dat is een apart verhaal. Het had zijn geloof niet aangetast en zoals in de rouwkaart was aangegeven: hij hoopte Nel aan gene zijde weer te zien. De kerkgangers liepen na de dienst achter de kist naar het kerkhof aan de overkant van de straat in de stromende regen, zodat het moeilijk was om de paraplu's uit elkaar te houden. En terwijl we van het kerkhof naar de dorpsherberg liepen bedacht ik dat ik toch op de een of andere manier contact moest zien te krijgen met de Hyundai hulpdienst. Mijn telefoon stond uit, het eerste werk was dan ook om die weer aan te zetten en het daarvoor geschikte nummer te bellen. Het was inmiddels kwart over twaalf, zodat ik de hulpdienst nog even tot kalmte moest manen, anders had die al binnen een half uur voor mijn deur gestaan, we spraken af om ongeveer half twee. Terwijl ik de telefoon wilde wegstoppen kreeg ik een voice-mail bericht binnen, dat mijn afspraak voor maandag werd verzet. De buurman was op tijd, maar had na ons telfoontje ruim een half uur werk gehad om naar de dorpsherberg te komen. De Oosterhoutse weg was één grote file in de richting Oosterhout. De hulpdienst kwam niet om half twee, maar om kwart voor drie. Iedereen leek wel in de auto te zitten. Toen de hulpdienst zich meldde had ik even een jack aangeschoten en was naar beneden gegaan. De man van de hulpdienst bekeek de situatie en keek net als ik gedaan had onder de motorkap. Hij nam een hamer en sloeg een paar keer tegen de startmotor, maar dat hielp niet erg veel. Of mijn dealer nog open was. Ik belde en kreeg te horen, dat men daar juist stond te overwegen de deuren dicht te doen. Maar als ik er in slaagde de auto daar voor de deur te zetten kon ik nog een vervangende auto meenemen. Ik vroeg de hulpdienstman om me naar de garage te brengen, maar zijn taak was zei hij om de auto weer op gang te brengen. Hij besloot de auto op zijn wegsleep wagen te trekken en hem er dan door zijn eigen gewicht weer af te laten lopen in de hoop dat dan de motor bij het opkomen van de koppeling aan zou slaan. Dat lukte. Nu kunt u naar de garage rijden zei hij en vertrok weer naar zijn volgende klus (of naar huis). Ik stapte in en belde de garage dat ik er aankwam. Nu mocht die motor niet meer afslaan... Op de singel stond ondertussen een file van een kleine kilometer die door de stoplichten goed in stand werd gehouden. Maar alles ging goed. Bij de garage werd ik geholpen aan een vervangende auto van hetzelfde type als die van ons. Ik kon zo wegrijden. Maar toen ik de parkeerplaats afdraaide zag ik dat het lampje met de benzinepomp brandde en dat de benzinemeter helemaal op nul stond. Dat ontbrak er nog maar aan dat ergens op de Beverweg de motor af zou slaan en ik de auto duwend naar de eerstvolgende pomp moest duwen. Had de vorige eigenaar hem helemaal leeg gereden? Had ik eigenlijk wel geld bij me? Door de acties van de hulpdienst was ik zonder autopapieren en zonder betaalpassen naar de garage gereden. En in mijn portemonnee? Daar zat niet veel meer in dan een of twee twee-eurostukken. Maar ook nu had ik geluk. Ik kwam bij de benzinepomp vlak bij ons huis, zette daar de auto neer en ging lopend naar huis om geld te halen. Ik liet de tank gedeeltelijk vullen en reed het laatste stuk naar huis. Alleen: door het afzeggen van mijn afspraak van maandag was de noodzaak om met de auto op pad te gaan eigenlijk verdwenen.

Ontbijt

Ontbijt Hotels bieden naast hun hotelkamers tegenwoordig ook een ontbijtbuffet aan. Dat is heel iets anders dan het ontbijt in de klassieke Franse hotels. Nu geen stukje stukbrood meer met een grote kom koffie, maar rijk aangeklede tafel, waar de gasten zich afvragen waar ze moeten beginnen en wat ze moeten kiezen deze dag. Zo ook hier in Oosterwolde. Veel cholesterol verhogende en anderszins verkeerde gerechten, bacon, scrambled eggs suikerbrood, krentenbrood, harde broodjes, zachte broodjes, gekookte eieren, kaas, ham, etc. Als aanvulling op al deze heerlijkheden aan het eind van de tafel de bekende bakjes met met "boter en echte boter". en om het goed te maken natuurlijk de bakjes becel

Ravenswoud

Het gezelschap dat zich in de loop van de zondagmorgen verzamelde in Ravenswoud kon niet nalaten commentaar te geven op de onvindbaarheid van het adres. De boerderij van onze gastheer ligt diep verscholen op zo'n 300 meter van de verharde weg aan een van de vaarten in Zuid-Oost Friesland. Onze gastheer zelf een oud-klasgenoot van Anneke is herstellende van een by-pass operatie aan zijn hart. Daar waar zijn borst is geopend - zijn borstbeen - wordt hij nog duidelijk gehinderd door de pijn. Maar overigens verzekert hij ons dat hij zich heel goed voelt. Naarmate het gezelschap zich verzamelt blijken al deze mensen van de jaargang 1940 - 1941 de nodige kwalen te hebben. De gesprekken vormen dan ook aanvankelijk een soort inventarisatie van de gezondheid. Ravenswoud is geen groot dorp en als je over de velden kijkt is hier - net als in de NO-polder nauwelijks iemand te zien. Er rijden wel groepjes fietsers langs . Want ook vandaag is het een zomerse dag die ons na verloop van tijd toch noopt de schaduw op te zoeken. Na de middag is er een excursie naar Vledder, naar het museum van valse kunst, een belevenis op zich. We worden rondgeleid door iemand die zich vermoedelijk heeft voorgesteld maar wier naam in de uitleg is verdwenen. Zij verteld over de vervalste kunst en kunstwerken en de vervalsers. Een boeiend verhaal. Ze vertelt ook dat lood niet meer mag gebruikt worden voor het vervaardigen van kristal. Het is de dood voor de kristalfabtieken, zegt ze. Ik neem nog maar een vogeltje van Kristal mee, je kunt nooit weten.

Lavendel

Onze reis naar het noorden van Nederland voert ons door de NO-polder. Aanleiding was een artikeltje over Viva Lavandula, een lavendel boerderij. In de NO-polder? Ja. Ergens aan een lange rechte weg - vanaf nummer 1 tot nummer 45, 6,5 km, in het dorp Marknesse ligt een boerderij, waar lavendel geteeld wordt. Het is moeilijk om in dit jaar meer ideale omstandigheden te vinden om tussen de lavendel bedden door te lopen. De zon schijnt, de temperatuur is al dagen boven de twintig. Er ontbreekt maar een ding: de lavendel is uitgebloeid, want het is 1 oktober. Maar er is wel een workshop - bestaat daarvoor eigenlijk een Nederlands woord? - een workshop in dit geval voor decoratief lavendelvlechten. Inderdaad een groepje van vijf vrouwen en een man staat onder leiding van een vrouw een soort doornenkronen te vlechten, of moeten het mandjes worden? Maar er sit weinig lavendel tussen het vlechtsel. Je kunt wellicht niet alles hebben. Voor het overige is het stil in deze omge ving. Je hoeft niet op zoke te zijn naar lavendel om van de ztilte te genieten, maar het helpt wel. Zelfs een tweetal passerende motorfietsen valt in de ruimte en de stilte nauwelijlks op. In het winkeltje wordt lavendel in alle mogelijke vormen verkocht: van lavendel in zakjes, tot lavendelzeep, -lotion en zelfs lavendel worst en lavendelkaas. De koffie (zonder lavendel) en taart (met) smaakt overigens goed.

Aangifte

Ons dorp heeft zoals ik al eerder geconstateerd heb twee straten. Op de begane grond is het dorp iets breder dan daarboven. Op de grens van beide gedeelten is er risico van lekkage. Daarom is op die grens een waterdichte voorziening aangebracht van loodslabben. Loodslabben zijn gewoon stroken lood van ca 1 mm dik die gedeeltelijk in de muur zijn ingebracht - als het goed is moeten de loodslabben doorlopen tot in de spauw. Maar lood in deze vorm is haast net zo gewild als koper. Dus ons dorp is net als de naburige dorpen bezocht door looddieven. Dat zie je niet onmiddellijk het lood is vanuit de woningen van ons dorp niet - of vrijwel niet te zien. Maar toen in de bij de bergingen lekkage werd geconstateerd was de oorzaak gauw gevonden. Het lood ca twintig centimeter breed was over een lengte van ongeveer 8,5 meter afgesneden. Dat valt onder de verzekering zei onze technische man. Ik zal een schadeformulier invullen. Als jij nou aangifte doet dan kan de aangifte meesturen met dit formulier. Nu is aangifte doen niet direct mijn verantwoordelijkheid, dus ik gaf de boodschap door aan de voorzitter. Dit verhaal is dus eigenlijk zijn verhaal. De voorzitter merkte al gauw dat deze diefstal niet via het internet kon worden aangegeven. Dus hij ging naar het politiebureau. Maar bij het politiebureau kreeg hij de mededeling dat een aangifte alleen gedaan kon worden bij een dartoe gemaakte afspraak. Dus onze voorzitter maakte een afspraak en gaf daarbij al zijn gegevens - behalve de details van de diefstal - op aan degeen die achter de balie stond. Uiteindelijk moest duidelijk zijn waarom en waarover de afspraak zou gaan. De afspraak werd gemaakt op donderdag voor de daaropvolgende maandagmorgen om 10.30. Dus de voorzitter vervoegde zich om half elf bij het politiebureau. Hij trof daar voor de balie een rij van mensen die aangifte kwamen doen. Omdat hij een afspraak had gemaakte meende de voorzitter dat er wel iemand zou komen die hem zou helpen. Maar dat hij toch verkeerd begrepen. Hij moest gewoon aansluiten achteraan de rij. Het doen van de aangifte kostte nu nog een uur om de gegevens aan te vullen die hij bij het maken van de afspraak al had gegeven. Voor iedere buitenstaander een wel zeer ondoelmatige werkwijze. Wel zeer opmerkelijk was de vraag van de agent naar het merk van de loodslabben. Maar uiteindelij was de aangifte gedaan en het bewijs kan meegestuurd naar de verzekering. .

Schoenen

Mensen, sokken schoenen, ze komen en gaan met paren. Bij paren van mensen is dat iets minder, maar paren sokken en paren schoenen zijn gewoonlijk gespiegeld. Het is onmiddellijk te zien dat ze al dan niet bij elkaar horen.
Ik moet dan ook wel met mijn gedachten ver weg geweest zijn toen ik gisteren op stap zou gaan voor een extra bezoekje aan Cobie. Ik kwam daar dit keer samen met Marion. Dat was eigenlijk wel leuk, want een gesprek met zijn drieën loopt toch anders dan met zijn tweeën. En Cobie was zeer alert. We haalden herinneringen op aan de tijd dat zij voor het Leger nog maatschappelijk werk deed. Tot Cobie ineens naar mijn voeten wees. Tot haar (en mijn) grote verbazing had ik twee totaal verschillende schoenen aan. Links een grijze schoen met een bolle zool, een speciale schoen om je lichaamshouding te verbeteren. Aan de rechterkant keek ik op een grove bruine wandelschoen. Dat wekte enige hilariteit.
Zoals gezegd: ik moet met mijn gedachten ver weg zijn geweest. Want ik had er ook bij het lopen niets van gemerkt. Pas terug in Breda lopend naar en van de bushalte merkte ik dat er iets bijzonders aan mijn voeten was. Ik liep nu bewust maar naar mijn gevoel niet helemaal recht.

Sleutels

Sleutels zijn belangrijke attributen sinds we hier wonen. We hebben een sleutel om de toegang tot de flat te ontsluiten. Die opent trouwens ook de deuren naar de fietsenberging en naar de bergingen. Daarnaast hebben we een sleutel van de voordeur van onze woning, een van onze berging en een voor de toegang tot de afvalcontainer ruimte. En niet te vergeten een sleutel van de brievenbus en van de meterkast, alsmede sleutels van de balkondeuren. Iedereen van de bewoners gaat - afhankelijk van zijn eigen beleid - dus met een aantal sleutels aan een sleutelbos de deur uit. Een voor de ahnd liggende combinatie is: toegang tot het flatgebouw, brievenbus, toegang tot de eigen woning. Het gebeurt natuurlijk dat de sleutels vallen of verdwijnen, en dan is Leiden in last. Zo verloor de buurvrouw, die een hond uitliet van een andere buurvrouw al eens haar sleutels vallen in de geluf tussen liftkooi en deur, Omdat ik toen nog niet erg ingewerkt was in de manier waarop de liftbediening werkte leidde dat tot een storing van de lift, die enkele uren buiten gebruik was. Erger was de situatie die gisteren ontstond.
Bij mevr.A. was de loodgieter geweest om een eind te maken aan het geluid dat haar al enkele weken plaagde (zie mijn bericht van 8 juli). Toen die zijn werk had gedaan stuurde mevr A. de loodgieter naar mij om verslag uit te brengen van hetgeen hij gedaan had. De loodgieter kwam deed zijn verhaal en stapte in de lift om weer naar zijn werk te gaan. Hij was nog nauwelijks beneden toen mevr. A. me belde met de vraag of de loodgieter er nog was, want haar buurvrouw mevr M. was haar sleutels kwijt en die waren misschien in de wc gevallen. Misschien dat de loodgieter met een magneet... Ik besloot maar eens poolshoogte te gaan nemen en trof mevr. M enigszins verlegen aan. Ze legde me uit dat ze met haar sleutels achter de band van haar rok de brievenbus had leeg gehaald, maar toen ze weer boven kwam was ze de sleutels kwijt geweest. Haar eerste en grootste angst was dat ze de sleutels in de brievenbus had laten zitten, maar bij controle bleek dat niet het geval. Een pijnlijke situatie, want als iemand de sleutels had zien zitten en ze mee had genomen kon hij ook meteen haar huis in.
Mevr. M. wees aan waar de sleutels hadden moeten zitten, toen ze, bovengekomen, naar de wc ging, maar naar mijn schatting konden ze vanaf die plaats hooguit naast de wc terecht zijn gekomen. Zoeken in die omgeving leverde echter ook niets op. Ik liet het erbij en ging weer naar ons eigen huis. Enkele uren later kregen we een telefoontje dat de sleutels weer terecht waren. Het bleek dat toen mevr M. zich aan het eind van de ochtend ging verkleden, de sleutels ergens uit haar kleren gevallen waren...

Belfort

Een hele zaterdag in Belfort. Alle gelegenheid om hier wat rond te kijken. Belfort net als Mulhouse heeft een interessante geschiedenis. Maar Belfort bleef katholiek. Bovendien ligt Belfort op een strategische belangrijke positie de vlakte tussen Vogezen en Jura, waardoor altijd troepen van noord naar zuid konden trekken. Daarom bouwde Vauban, natuurlijk Vauban ook hier een vesting naar het bekende Nederlandse model ontwikkeld door Simon Stevin. De vesting ligt boven op een heuvel, een hele klim. Maar boven is een café en dat is handig en natuurlijk een fraai uitzicht.

De laarzen op de foto staan vlak onder de muren van de vesting op de heuvel: het zijn de zevenmijlslaarzen.
Ondertussen beseften we in de loop van de dag dat we niet veel zin hadden nog zonder duidelijk doel verder rond te reizen waarbij we regelmatig rekening moesten houden met regen. We besloten het roer te wenden en richting onze caravan te gaan. In twee dagreizen, dat wel.
De vernieuwing van het wegennet in Frankrijk leidt er echter niet alleen toe dat Bonny de weg kwijtraakt. Ook de wegwijzers staan niet steeds op de plaats waar je zou verwachten en benzinepompen zijn schaars. Toen we dan ook vanmorgen op pad gingen reden we eerst verkeerd en duurde het lang voor we een benzinepomp vonden die op zondag werkte.
Maar uiteindelijk konden we in Chalons en Champagne in de zon een aperitief drinken.

De moderne tijd

Deze reis gaat langs hotels. Dat betekent tegenwoordig dat je via booking.com je reservering regelt. Eenvoudig en goedkoop. Eenvoudig, want je hoeft niet meer bij een hotel af te stappen om te vragen of er plaats is. Dat heb je vanachter je computer al kunnen vaststellen. Goedkoop - althans op dit moment - want de kamers via het internet gereserveerd zijn soms meer dan 25% goedkoper dan uit de prijzen aan de balie blijkt. (Tenzij natuurlijk dat een grote truc is om mensen ertoe te bewegen via het internet te bestellen). Het heeft echter ook merkwaardige effecten. We hadden immers voor drie nachten geboekt in Mulhouse en wilden er bij nader inzien maar twee verblijven. Maar de wijziging kon niet via de balie worden doorgevoerd. Dat moest via het internet gebeuren. Aangezien wij nog uit het vóór-internet tijdperk stammen, willen we wel weten of onze wijziging ook in het systeem van het hotel is opgenomen. Maar in een wat groter hotel weet men achter de balie niet wie, wanneer geboekt heeft. De enig manier om daar achter te komen is de computer te raadplegen...
Gisteravond reden we terug vanuit Luxeuil naar Belfort, een meer dan barre tocht, hoewel de weg er in feite en over het geheel genomen goed bijligt. Maar het was donker, de weg was niet verlicht, de wegmarkeringen ontbraken over grote delen en het regende tranen met tuiten. Bovendien stonde deze weg nog niet op de kaart van Bonny, zodat het rijden een grote gok bleek, terwijl de andere mobilisten deden alsof zij de weg wel konden zien. Toen we dan ook niet zover van Belfort de wegwijzer niet meer konden vinden en op de rotonde de verkeerde afrit inreden, reden we in feite terug naar Luxeuil. Om de een of andere maar toch wel gelukkige reden kende Bonny toen we de eerste de beste afrit namen plotseling weer wel de weg, zodat we toch nog op een redelijke tijd in ons hotel kwamen: het was bijna middernacht. Eigenlijk hadden we toen geen zin meer om vandaag nog weer verder te gaan. Zodat het enige wat we konden doen was de internet toegangscodes op te halen aan de balie om daarna met de computer ons verblijf met een dag te verlengen.

Mulhouse

Op het eerste gezicht is Mulhouse een plaats als elke andere; hij maakt deel uit van de Elzas en heeft alleen al daarom de wisseling van de macht van Duitsland en Frankrijk moeten ondergaan. Alleen daarom al zou de geschiedenis van de stad in de laatste anderhalve eeuw rumoerig kunnen worden genoemd. Maar Mulhouse wordt al genoemd in 803 als een vrijplaats en is sindsdien een zelfstandige staat gebleven tot hij in 1798 door Frankrijk werd genaast. Een deel van die zelfstandigheid had Mulhouse te danken aan het feit dat het deel uitmaakte van de Zwitserse stedenbond.
Voor mij het meest opvallende was dat het stadhuis - tegenwoordig museum - er nog steeds uitziet zoals het in de 16e eeuw werd gebouwd. Oorlogen van 1870, 1914 en 1940 zijn er overheen gegaan zonder veel schade toe te brengen. Alleen een verdwaalde Amerikaanse bom raakte op 3 augustus 1944 een deel van het complex naast het stadhuis. De balken in het oude stadhuis stammen dan ook nog uit 1510. De gevel is later geverfd zodat het geheel een trompe l'oeil is geworden: het lijkt opgetrokken uit grote natuursteen.
Eveneens opmerkelijk is dat de kerk schuin tegenover het stadhuis niet église wordt genoemd maar temple. Dat accentueert het feit dat Mulhouse zonder enig geweld in de 16e eeuw protestant is geworden. "Mulhouse ging katholiek slapen en werd protestant wakker."
Vlak naast het centrum staat de Eurotoren, waar bovenin zo bleek een restaurant is. Toen we ons daar hadden genesteld bleek dat ons tafeltje - uiteraard samen met de rest van het restaurant rond draaide en ons achtereenvolgens een uitzicht gaf op de oude stad, de bergen van het Zwarte Woud, een brede vlakte, en de Vogezen. Het weer was ideaal om schitterende lichteffecten te geven van de laagstaande zon over de Vogezen en tegen het Zwarte Woud.
We draaiden in iets meer dan een uur helemaal rond. Bijna voldoende tijd om te eten. Toen we weer beneden stonden begon het te regenen, dat was pech, maar het gaf een fraaie regenboog.

Vakantie

Toen we zondag thuis waren gekomen - zie Adri-3 - bleek dat mevrouw I was overleden. We kregen daarvan geen aankondiging, maar lazen het maandagmorgen in de krant. Met de leeftijdsopbouw in onze flat zijn sterfgevallen onvermijdelijk. Maar mevr. I. was naar hedendaagse maatstaven nog niet erg oud. Uit de advertentie bleek dat ze in 1945 was geboren. Het hield ons niet af van onze voorbereidingen voor de vakantie.
Maar eigenlijk hadden we die maandag helemaal niet zo'n behoefte om weer de deur uit te gaan. He weekend gonsde nog na. Het probleem bij onze voorbereiding is tegenwoordig niet meer onze kleding. Die ligt wel ongeveer vast. Maar welke boeken neem je mee is een veel moeilijker beslissing.
Enfin dinsdag gingen we om een uur of negen op pad, uitgezwaaid door Jeanne en Piet. Het weer zag er op dat moment nog niet onaardig uit, maar het werd in de loop van de dag slechter. De route naar Nancy kennen we langzamerhand. Geen verrassingen derhalve.. Behalve dan dat de Campanile voor de vakantie besloten had het restaurant te sluiten. We gingen op zoek naar de Buffalo, maar reden nogal wat rond voor we die gevonden hadden.
Vanmorgen konden we de koffer nog droog in de auto krijgen, maar toen begon het te regenen. Dat geeft in het heuvellandschap van de uitlopers van de Vogezen fraaie vergezichten tussen in nevelen gehulde toppen. Een opmerkelijk effect is dat op sommige plekken uit de bossen een fontein van dampen omhoog lijkt te komen.
Het bleef regenen tot we bijna in Ronchamp waren, waar we naar toe moesten voor de door Le Corbusier ontworpen kapel van Notre Dame du Haut. Het lijkt erop dat het bij die kapel meer ging om Le Corbusier dan om notre dame, maar ergens moet het geld voor onderhoud en in satnd houding vandaan komen. De kapel is ontworpen om gebruik te maken van de lichteffecten die de zon door de openingen in de wand kan veroorzaken. Die waren met de egaal grijze lucht van vanmorgen niet op waarde te schatten. En dat was jammer.

Adri-3

We startten met Anneke aan het stuur in onze auto met Free als passagier en ik in de auto van Adri met Adri als passagier. Na Orleans stopten we en wisselden we: Free reed de auto van Adri rond Parijs en ik die van ons. Ook nu had ik Adri naast me zitten. Uit wat ik inmiddels gehoord had bleek dat de absence van Adri zeker een minuut of tien geduurd had voordat ze weer begon te reageren op haar omgeving. De artsen namen de zaak zeer serieus en onderzochten Adri zorgvuldig. Haar bloeddruk en haar hartslag waren normaal, maar ze was behalve moe ook ieder ogenblik duizelig. Dat was een van de redenen waarom ze de vlucht met het vliegtuig niet had willen maken. Ze was gevoelig voor luchtziekte. Een erfelijke kwestie lijkt het, want de meeste kinderen van onze ouders hebben last van zeeziekte en eventueel luchtziekte. Blijkbaar fungeren de evenwichtsorganen niet erg goed. Dat had ik ook al eens gehoord als verklaring voor mijn eigen zeeziekte indertijd. Tegelijkertijd drong zich echter ook een soort verklaring voor de huidige conditie van Adri aan me op. Uit mijn eigen schooltijd - zolang is dat al geleden - herinner ik me dat ik periodiek oververmoeid was. en dan een paar dagen thuis moest blijven om misselijkheid en duizeligheid te verwerken. Ik was bij ons thuis niet de enige. Later ontwikkelde zich dat tot periodieke migraine aanvallen. Zou Adri ook in de eerste plaats oververmoeid zijn geweest?
Bij de parkeerplaats ten noorden van Parijs wandelde Adri voorzichtig aan mijn arm naar binnen en liet zich door Free een lunch klaarmaken. Ik liep vlak achter Free met een bord met eten en Free liep naar de kassa waar niemand voor haar stond. Het was de kassa waar ze alleen met een betaalkaart kon betalen. Die had Free niet en ik bood aan haar eten ook te betalen. De kassière die vermoedelijk niet onmiddellijk in de gaten had dat Free en ik samen reisden, vond dat een wel zeer genereus gebaar. Ik kon niet meer stuk. Toen na de maaltijd Adri naar het toilet wilde maar opzag tegen de rij die daar voor de deur stond deed ik een beroep op mijn nieuwe vriendin. Die loodste Adri met voorrang naar het toilet en bracht haar ook weer netjes terug. Ze werd beloond met kussen op beide wangen!
De volgende stop was Marke. Toe we daar aankwamen bleek Adri volledig uitgeput. Terwijl wij koffie dronken bleef zij in de auto liggen. We besloten naar het dichtstbijzijnde hotel te gaan. En daar nog een nacht over te blijven. De volgende morgen, het was inmiddels zondag gingen we naar ons huis. Daar rustten Adri en Free een tijdlang voor ze uiteindelijk het laatste stuk naar Heiloo reden...

Adri-2

Déjà vu inderdaad. We hadden deze tocht - of toch bijna deze tocht - al eens eerder gemaakt. Inmiddels 18 jaar geleden. Toen had Richard op de camping in Tours een val gemaakt over het stuur van zijn fiets en bij die val zijn milt gescheurd. Ook toen was de voorbereiding uitermate kort. En zelfs nog wat moeilijker dan dit keer. Want op die vrijdag moest Anneke nog even naar de notaris in Winterswijk voor de overdracht van het huis van Moeke. We vertrokken toen pas om een uur of zeven vanuit Eindhoven. We kwamen omstreeks half twee 's nachts in Orleans en konden met moeite een kamer vinden. Maar 18 jaar geleden waren we ook 18 jaar jonger.
Nu volgden we dezelfde weg: Antwerpen-Lille-Parijs-Orleans. Omstreeks half tien stopten we vlak bij Orleans om te tanken. We belden met Thomas: kon hij het telefoonnummer van het hotel van Free vinden? Dat kon hij. Hij zou zelfs proberen of er nog een kamer vrij was voor ons. Een half uur later belde Thomas terug: er was inderdaad nog een kamer vrij en voor ons gereserveerd. Tegen elven kwamen we bij het hotel en schreven ons in. Adri en Free waren natuurlijk al naar bed. We hadden pech: de bar was dicht een borrel was niet meer te krijgen, nog wel een kop koffie.
De volgende morgen zaten wij om een uur of acht aan het ontbijt met een krant.
Omstreeks half negen kwamen Adri en Free binnen, uiterst verbaasd ons daar aan te treffen, maar ook duidelijk opgelucht.
We konden nu een beetje de taken verdelen.

Adri-1

Adri belde op woensdag zelf dat ze een absence had gehad en dat ze daarvoor in het ziekenhuis was geweest, maar daar was niets geconstateerd dus nu was ze weer terug. Maar Free en zij hadden besloten op vrijdag terug te gaan, omdat het zaterdag zwarte zaterdag was. Die laatste toevoeging was curieus tenzij Free en Adri de terugreis in een dag zouden doen, wat onaannemelijk leek. De stem van Adri klonk daarbij wat onzeker. Het geheel gaf me een wat onbehaaglijk gevoel.
Het leek me verstandig dathet telefoontje van Adri door Free was geïnitieerd. Dan klonk het minder verontrustend.
De volgende dag bleek dat er door Thomas contact was geweest met Ankie. Thomas was zeer ongerust over de toestand van Adri. Maar hij was er niet in geslaagd om Adri en Free er van te overtuigen dat de beste manier om naar huis te gaan was om met het vliegtuig vanuit Bergerac naar Rotterdam te gaan. Ik besloot Benna te bellen en eens na te gaan of en hoe ik Adri en Free tegemoet zou kunnen gaan. Het bleek dat er een goede trein verbinding was naar Le Mans. Als Free en Adri daar aan het station zouden kunnen komen... Maar Thomas zei desgevraagd dat er in de auto van Adri en Free geen plaats was voor een derde persoon. Schildersezels en stoeltjes namen teveel plaats in. Het leek me niet zo'n sterke argumentatie: stel dat er echt iets mis ging, wat moest er dan uiteindelijk met die spullen gebeuren?
Maar er waren nog enkele alternatieven. Een ervan was dat Anneke en ik samen naar het zuiden zouden gaan en Free en Adri daar ergens op zouden vangen. Desnoods kon dan een deel van de bagage over geheveld worden naar onze auto. Daarvoor was het nodig dat we wisten waar Adri en Free zouden zijn en dat ze wisten dat ze op ons moesten wachten. Weer contact met Thomas. Maar zijn adviezen waren niet erg bemoedigend. Hoewel de route die ze van plan waren te gaan overeen kwam met wat ik verwachtte, meenden Adri en Free dat ze zich wel zouden redden. Ze zouden de reis in vier dagen doen. Dat betekende ongeveer 250 km per dag.
Vrijdag om drie uur belde Free, ze zaten in de Lion d'Or in Chateau-Renault en aangezien iedereen vond dat het beter was dat we ze tegemoet zouden komen...
Ik moest nog even overleggen over hoe we het precies zouden doen en vroeg of Free daar nog een dag kon blijven. Maar dat wist ze niet. Dus gaf ik aan dat we naar hen toe zouden komen. Ik zou nog contact opnemen.
Om half vier zaten Anneke en ik in de auto. Toch een beetje met een gevoel van déjà vu...

Geluiden

Veel van de geluiden die je hoort als je in een willekeurig huis woont, zijn geluiden waaraan je went. Zo konden we vanuit ons huis in Amsterdam het geluid horen van de treinen die heen en weer reden op het rangeer terrein tussen Muiderpoort station en Kruislaan. Ik hoorde die geluiden soms wel als ik er op lette, maar meestal gingen ze gewoon langs me heen. En zo gaat het ook met de geluiden van het verkeer van tegenwoordig. Dat kan hinderlijk zijn als we op het balkon zitten te praten, maar als ik daar zit te lezen heb ik er nauwelijks weet van. Vanmorgen echter kwam van de overkant van de straat het geluid van machines die aan de weg daar werkten. Het was een speciaal geluid op een zeer lage frequentie dat niet zomaar hinderlijk was, het was haast misselijkmakend. Het was een geluid dat mijn ingewanden deed trillen.

Geluiden kunnen irriterend zijn als je de herkomst niet kunt bepalen. Zoals dat geluid bij mevr.A. Mevr. A. belde op dat er een geluid was en ik ging luisteren. Het geluid was niet gemakkelijk te definiëren, maar leek wat mij betreft wat op het zoemen van een electromotor op afstand. Het was alleen te horen in een klein deel van haar appartement en het leek van buiten haar woning te komen. Het leek een geluid dat niet echt verontrustend was, maar als je de herkomst niet kent en het verschijnt zomaar op een goede of kwade dag dan is dat op zijn minst eigenaardig. Ik liet het even voor wat het was, maar mevr. A. liet het er niet bij zitten en belde enkele dagen later weer. Met de technische man van ons flatgebouw ging ik nog een keer luisteren: het geluid was er nog en de herkomst werd niet duidelijker door het luisteren. We gingen op onderzoek uit. Maar in de lift die onmiddellijk grenst aan de wand waaruit het geluid leek te komen was niets te horen. En ook in het appartement een verdieping hoger, waar de heer P. bereidwillig opzij ging om ons te laten luisteren, was niets te horen.
Zou het van beneden komen? Dat lijkt niet onmogelijk, want de komst van het geluid viel ongeveer samen met het definitieve vertrek van haar onderburen. Een probleem is; die woning is op dit moment niet bewoond en dus niet toegankelijk.
Het geluid van mevr A. zal even moeten wachten tot we beneden haar kunnen kijken...

Bij de tramhalte

Ik was, wellicht wat optimistisch, donderdag zonder jas naar Den Haag gegaan, maar ik had geluk. Toen ik na het bezoek aan Cobie bij de tramhalte kwam scheen de zon fel. Ik had nog een aantal minuten voor de tram aan zou komen. Op het stalen bankje zat een vrouw van zekere leeftijd tegen haar mobiel te praten. Toen ze daar mee ophield, vroeg ik of ik naast haar mocht komen zitten.
Ze had geen bezwaar en gaf aan dat ik natuurlijk vrij was om te gaan zitten en dat het bankje niet van haar was. Ik zei dat ik dat wel wist maar dat het toch vriendelijker was als ik het vroeg. Ze beaamde dat en zei dat zij het in het omgekeerde geval ook gevraagd zou hebben.
Ik ging zitten en pakte een Sudoku boekje uit mijn zak. Maar onsgesprek was nog niet afgelopen.
Het is benauwd, zei mijn bankbuurvrouw.
Inderdaad maar dat is als de zon schijnt, want als er weer wolken voorbij komen is het eigenlijk niet erg warm.
Ja, maar ik kan het voelen, het is hetzelfde weer als in Suriname. Dan moet ik altijd transpireren.
Ik keek even naar haar blote nek en schouders. Haar huid had de bruine tint van vrouwen in Zuid- en Midden America.
Ik zweet ook nogal gemakkelijk met dit weer, maar ik vind het niet erg.
Nee ik vind het ook niet erg, zei ze, en ik vind het lekker om in de zon te zitten. Mijn huid kan er goed tegen.
Ze keek naar mijn polsen.
U bent ook aardig bruin zei ze.
En toen weer terugkerend naar haar transpiratie, stak ze haar arm omhoog en rook even in de richting van haar oksel.
Maar ik stink niet, zei ze tevreden.
Ik aarzelde even met de vraag in mijn hoofd: Mag ik ook even ruiken? Maar het moment ging voorbij In plaats daarvan zei ik:
Ja stinken vind ik ook onaangenaam, maar vrouwen mogen best naar zichzelf ruiken...

Op dat moment stopte de tram. Zij stapte voor in en ik in het midden...

St Jan

St Jan is een feest waar we min of meer toevallig tegen aan zijn gelopen. Inmiddels zeker tien jaar geleden werkte een van onze kennissen op de vrije school in Oosterhout. Daar werden nog feesten gevierd als het planten van of het dansen om de meiboom. Maar ook St. Jan. Onze kennis had mij uitgenodigd om de nodige toepasselijke liederen met de trekharmonica te begeleiden. Liederen als: Hier is onze fiere Pinksterblom, etc. Omdat mijn repertoire beperkt is en men niet steeds doorhad dat de toonsoort van de trekharmonica dominant was liet mijn begeleiding nog al eens wat te wensen over. Desondanks werd ik ook uitgenodigd voor het feest van St Jan, waarvoor een heus vuur werd aangelegd ergens in de bossen tussen Oosterhout en Dorst. De kinderen mochten onder begeleiding over het vuur heen springen. De oudste kinderen eerst en naarmate het vuur kleiner werd mochten ook de kleinere kinderen.

Buiten het verband van de vrije school ben ik het St Jansfeest niet meer tegen gekomen. Totdat bleek dat Benna wel degelijk het feest van St Jean vierde. Ze had daar een heel duidelijke aanleiding voor: met St Jean kon het snoeihout van het afgelopen jaar worden verbrand. (Overigens heeft Benna niet zoveel aanleiding nodig om een feestje te bouwen). De afgelopen week was het nogal buiig geweest, althans in Nederland. We waren dus benieuwd hoe de situatie in Frankrijk was. Maar Benna zag geen aanleiding speciale maatregelen te nemen. Het was daar de hele week droog geweest en de verwachtingen waren niet ongunstig. Het wachten was alleen op de vrienden die zouden meedoen en op voldoende duisternis voor barbecue en vuur. Daardoor kregen we pas om goed tien uur iets van de barbecue., waardoor zeker de Nederlanders al met een gevoel van honger rondliepen en dat gevoel probeerden te onderdrukken met chips e.d.

Nog tijdens de barbecue vielen de eerste druppels, maar het zette niet erg door, dus het vuur kon tegen half twaalf worden ontstoken. En ook hier sprongen de jongeren over het vuur, zij het dat de jongeren hier allemaal boven de 18 waren en zich niet meer lieten begeleiden.

St Jean is de naamdag van Johannes de Doper, maar het verband met het vuur is onduidelijk. Johannes kwam aan zijn eid doordat zijn hoofd werd opgediend...

Lamp

Onze huiskamer werd verlicht door twee staande lampen. Vroeger zou je ze mogelijk hebben aangeduid met schemerlampen. Maar echt schemeren kun je hier niet bij. De beide lampen hebben een halogeen gloeilamp van 300 W. Ze moeten zorgen voor de algemene verlichting en daar zorgden ze dan ook voor. Toch geven ze maar beperkt licht in de hoek waar wij meestal koffie drinken en lezen: bij het raam. We hebben dus een tijdlang rondgekeken naar een lamp die zou passen bij onze ideeën en toen we die vonden hebben we hem zonder verder veel na denken besteld. De lamp kon bevestigd worden aan het lichtpunt, waaruit al sinds we hier wonen twee draadjes uitnodigend uitsteken. de lamp was niet in voorraad en werd besteld. Meestal, werd ons verzekerd, duurde de levering niet langer dan een week. Dus toen hij er zes weken later nog niet was hebben we enige druk uitgeoefend op de leverancier en ziet: vorige week vrijdag werd ik gebeld dat de lamp was aangekomen. Ondertussen had ik wel even mijn gedachten laten gaan over de vraag of de bevestiging van deze lamp wel zo eenvoudig was als ik me in eerste instantie had voorgesteld. En inderdaad toen ik de lamp opgehaald had en uitgepakt bleek dat de bevestiging niet zomaar kon plaats vinden aan de aansluitdoos in het plafond. Ik moest twee gaatjes boren in het plafond. Ik besloot dat uit te stellen tot de volgende ochtend.

Zaterdag moest Anneke naar Zundert; ik bracht haar weg; op dat moment verwachtte ze dat ze wel met iemand mee terug kon rijden. Dus ik had voorlopig de tijd en deed boodschappen bij Dirk van den Broek, waar ik toch in de buurt was. Toen die waren uitgepakt reed ik door naar de gereedschapszaak voor twee nieuwe betonboortjes. De beste die je hebt zei ik tegen de man van de winkel. Hij zei: meneer dit zijn de beste, maar als u echt in hard beton moet boren, zou u eigenlijk niet met een gewone klopboor moeten werken, maar met een slagboormachine...

Ik besloot, het ging uiteindelijk maar om twee gaatjes van zes mm, het desondanks maar te proberen met mijn oude klopboormachine. Toen ik thuiskwam registreerde ik nog wel, dat het feest was in onze winkelstrip, want die bestaat 50 jaar, maar ik stond er nauwelijks bij stil. En toch: onze buurvrouw zou meelopen over de catwalk, om jurken te showen. Mijn belangstelling was echter beperkt, mijn gedachten waren al bezig met het beton. En dat bleek hard genoeg. Toen ik tien minuten had staan boren, was mijn ene gaatje ongeveer 1 cm diep en de boor al aardig heet. Het andere gaatje gaf niet veel meer succes. Ik verving het boortje, en inderdaad na ongeveer drie kwartier liep het zweet me langs de rug en had ik twee gaatjes van ongeveer twee cm diep. Mijn pluggen waren ongeveer vier cm lang. Een technisch dilemma: terug gaan naar de winkel? Zou ik een slagboormachine kunnen lenen? Of zou ik nog een tijdje doorgaan met de klopboor? Of, en dat was natuurlijk een andere mogelijkheid, zou twee centimeter misschien diep genoeg zijn? Zo zwaar was die lamp niet. Ik nam een plug en een schroef en testte de bevestiging: dat zou moeten lukken. Ik klom voor de zoveelste keer mijn trap op, drukte de pluggen in de gaatjes, knipte ze op lengte en... toen ging de telefoon. Nu had ik die op dat moment in het borstzakje van mijn overhemd, dus ik kon er gemakkelijk bij. Anneke: kun je me toch straks ophalen? Ok.

Ik ging de trap weer af, legde mijn telefoon even op de vensterbank, want in mijn borstzakje konden nu de schroeven die ik nodig had om de lamp te besvestigen. Daarvoor controleerde ik eerst of de schakelaar wel uitstond: schakelaar omzetten, trap op, spanning testen. Omdat de zon op de voorgevel stond - een van de redenen waarom het tamelijk warm was - kon ik niet goed zien of het lampje van de spanningszoeker brandde. Ik had nog een andere, trap af, trap weer op. Ja er was spanning, trap af, schakelaar omgezet. Nu met de lamp naar boven en eerst de beide draden vastmaken. Ik stak de zwarte draad in het kroonsteentje... telefoon. Mijn lamp zou wel even blijven hangen aan die zwarte draad, nadat ik hem had vastgedraaid. Trap af: het naamplaatje dat ik had besteld lag klaar bij de firma op de Ginnekenweg. Trap weer op, de andere draad vast. Nu de rest van de lamp. En klaar was Kees. De lamp brandde zoals het hoort.

Ik ruimde mijn gereedschap en de trap weer op, besloot dat het genoeg was geweest en reed langs de Ginnekenweg om het naamplaatje op te halen. En reed door naar Zundert om wat te drinken en te lunchen.

De grote dag

Het is inmiddels alweer bijna een week geleden: het huwelijk. Maar er is sedertdien alweer zoveel gebeurd, dat het moeilijk is mijn ervaringen op te schrijven. Bovendien de meeste lezers van mijn blog waren erbij en kunnen hun eigen verhaal vertellen. Dus hier maar wat impressies.

De officiële huwelijkssluiting op het gemeentehuis van Esquelbecq zou pas om twee uur zijn; er was dus alle tijd om ons aan te kleden in de kleding voor deze gelegenheid. Bovendien hadden Anneke en Benna om half tien nog een afspraak met de kapper en voor zij terug waren hoefde er eigenlijk niet veel te gebeuren. Maar toen de koffie na hun terugkomst op was, kleedde de een na de ander zich om. Georges was de laatste. De dames waren dit keer in het voordeel: het mooie weer liet blote schouders en dunne jurken toe. Voor de mannen echter was het pak met colbert al in de ochtenduren een warmte genererend iets, de stropdas die weinigen nog dragen in hun dagelijks werk werd wel omgedaan en gestrikt, maar zolang dat niet noodzakelijk was bleef de boord nog open. Desondanks was het opvallend dat alle mannelijke leden van de generatie van de bruidegom, maar ook de andere heren al rond de middag keurig in het pak liepen. Richard zelfs in een driedelig costuum. Het werd een bruiloft in stijl.

Tegen twee uur verzamelden de genodigden zich bij het rustiek gelegen gemeenthuis in afwachting van de bruid die in een open koets getrokken door twee paarden aan kwam. Ze werd ontvangen door de bruidegom. Maar bij het uitstappen van de koets stond een hele groep mensen met de camera in de aanslag. Er was nauwelijks plaats voor de officiële fotograaf. De trouwzaal was eigenlijk te klein voor zoveel mensen en de cermonie daar was maar van korte duur: de ambtenaar van de burgerlijke stand - compleet met sjerp - verwees naar de relevante artikelen in het wetboek en zijn assistente las de akte voor. Toen was er enig oponthoud rond het wisselen van de ringen: Antony had ze in de auto laten liggen, en toen dat opgelost was bleek dat de ring van Richard niet om zijn vinger paste. De vinger was gezwollen door een ongelukje met basketballen in de week ervoor. Na de cermonie verlieten we de zaal via de balkondeuren. Het bruidspaar als laatste zorgde voor de balkonscène met kus. Daarna stapten zij als eersten weer in (zij in de koets) de anderen in de auto's en volgde een tocht door het centrum van Esquelbecq naar de feestzaal in Wormhout (ca 5 km). De automobilisten toeterden luidkeels.

Dit soort gebeurtenissen bezorgt me iedere keer momenten van ontroering, waarbij het moeilijk is de tranen binnen te houden. Een van die momenten was de inzegening van het huwelijk. Hoewel Richard en Céline ervoor gekozen hadden aan het huwelijk geen kerkdienst te verbinden was een huwelijk zonder spiritueel moment naar hun gevoel wel kaal. Ze hadden Anneke gevraagd de zegen uit te spreken; de afspraak was dat dit bij het begin van het diner zou gebeuren. Anneke had voor de gelegenheid ook haar kleding als predikant meegenomen en kwam in tenue de zal binnen waar op dat moment alle genodigden al aan tafel waren gedirigeerd. Een mooi moment.

Het diner begon om zeven uur, er was een menu kaart, waaruit af te leiden viel dat er negen gangen zouden komen en tussen iedere twee gangen werd gedanst. Volgens de verwachting zou de bruidstaart rond twee uur worden aangesneden. De eerste dansperiode was bedoeld voor de wals, die de dagen ervoor al verschillende malen was geoefend: wie danst er tegenwoordig nog een wals? Maar het was alweer indrukwekkend zoals Richard en Céline het bal openden: van weerszijden van de zaal op elkaar toelopend en elkaar ontmoetend in het midden, om na een kus de dans te beginnen. Even later gevolgd door de vier ouders en nog even later door de rest van het gezelschap.

Tijdens het diner liepen Richard en Céline regelmatig door de zaal - er waren zo'n 80 genodigden aan het diner - en keken of iedereen het naar zijn zin had. Toen wij even na half drie ons stuk van de bruidstaart en champagne hadden genuttigd hadden we wel zo ongeveer genoeg gehad en gingen we naar huis. We hadden gelijk zei Benna, later, de beloofde koffie kwam pas om een uur of vier. Het feest zelf ging door tot ca half vijf. Richard en zijn vrienden hebben naderhand nog de feestzaal weer opgeruimd. Om twaalf uur op zondagmorgen was hij weer bij Benna om ons goedendag te zeggen. Hij had zei hij de afgelopen drie dagen ongeveer vijf uur slaap gehad.

Diner

Le Pot Dingue staat in Le Petit Millebrugghe. Een restaurant waar vrienden van Benna en Georges de scepter zwaaien. We eten daar met zijn tienen op de avond voor de bruiloft van Richard en Céline. Een toevallige tafelschikking met Benna en Georges aan het hoofd en Anneke en ik aan het voeteneind - of hoe dat eind van de tafel ook mag worden genoemd.
Zo kom ik naast Ans die inmiddels in haar buurman Vincent een geestverwant heeft gevonden. De maaltijd gaat rustig voorbij, na iedere gang verdwijnen de rokers naar het terrasje buiten en komen weer binnen als het volgende gerecht zich aandient - of de sigaret op is. Na het hoofdgerecht vertelt mijn tafeldame over haar reizen naar en liefde voor Mumbai en omgeving, waar ze drie jaren op rij naar toe is geweest en begonnen is aan een cursus Vedische massage. In de Ashram waar ze terecht kwam werd ze eerst uitgenodigd om tot zich zelf te komen. Ga maar zitten en kijk maar wat er gebeurt. Drie dagen stilte om haar heen. Ik ken Mumbai wel - laat ik voorzichtig zijn - ik ben er wel eens geweest, want in 1957 heb ik er 5 weken in dol gelegen. Toen heette Mumbai nog Bombay. Ik herken het gevoel van Ans en ik kan me iets voorstellen bij de sfeer waarvan ze houdt. Maar Ans Leeft in twee werelden: de wereld van haar actieve bestaan in Nederland en haar wereld in India. Twee gescheiden werelden.
Als Ans haar nieuwe vriend naar buiten volgt voor opnieuw een sigaretje, komt Benna naast ons zitten. Het gesprek gaat al gauw over carnaval, want in dit restaurant waren we tijdens het jongste carnaval begonnen met de eerste chapelle. En Benna vertelt verder van het carnaval in Duinkerken, waar ze werd uitgenodigd bij het feest van de baas van Georges. Een feest van vele flessen champagne. Onvoorstelbaar zegt Benna. Je komt binnen en loopt meteen met een glas in je hand. Je neemt daar een slokje van en zet het dan weer ergens neer. En even later heb je weer een ander glas.
En zoals altijd wordt ik getroffen door de contrasten in het leven van deze twee nichten.

Roode Leeuw

Een dagje Amsterdam eindigde zoals zo vaak bij de Roode Leeuw aan het Damrak en tegenover de Bijenkorf. We kennen de Roode Leeuw al heel lang en we komen daar denk ik al meer dan veertig jaar. Vroeger werden we daar bediend door obers van minsten middelbare leeftijd; zij bedienden met de nonchalante arrogantie die we elders alleen in Parijs tegenkwamen. Ze straalden het uit: jullie gasten, toeristen misschien zijn maar toevallige passanten. Wij de obers van de Roode Leeuw, wij zijn hier permanent. Het was de houding die men vroeger ook wel bij afdelingschefs van een gemeentesecretarie aan kon treffen tegenover de gekozen bestuurders (raadsleden en wethouders). De gekozen bestuurders kwamen en gingen, maar zij de afdelingschefs vormden het permanente deel van het bestuur. De mensen waarom het ging.

Veertig jaar is een hele tijd, er is veel veranderd in die jaren. Zelfs bij de Roode Leeuw. Zeker de inrichting is gebleven; ik zou niet kunnen zeggen of de tafels, de stoelen nu twee, tien of dertig jaar oud zijn. En van het plafond hangen nog steeds de beeldengroep met het vierspan voor een wagen vol vaten. En ik begrijp dat de Roode Leeuw zich dit jaar 100 jaar op deze lokatie bevindt. Maar de Parijse obers zijn er niet meer. Ze zijn opgevolgd door personeel van deze tijd. Zij maken ook niet meer de indruk dat de Roode Leeuw eigenlijk van hun is. Ze zijn haast even voorbijgaand als het eten dat ze serveren. Maar het is nog steeds goed toeven in de Roode Leeuw.

Tijdverdrijf

De Graaf Hendrik III- laan is een tamelijk brede laan met vier rijstroken; een uitvalsweg met aansluiting op de zuidelijke rondweg van Breda, eigenlijk ideaal om harder te rijden dan toegestaan is. Daar moet echt iets aan gedaan worden. En dus:
Vanmorgen vroeg al stond er een politiewagen op het gras langs de Graaf Hendrik III laan ter hoogte van onze flat. Het bleek dat de agenten de camera die op een paar meter afstand van onze vlaggenmast staat voorzien hadden van een nieuwe film (of wat men daar dan ook in doet): de camera was weer in werking.
Over dag merk je daar niet veel van. Ik heb er dan ook geen idee van of en hoeveel auto's er in de loop van de dag geflitst zijn. Maar vanavond kwamen de buren op bezoek en omdat het weer al de hele week zomers is, konden we op ons balkon zitten drinken en praten. De buurman was gefascineerd door de camera en lette op iedere auto die uit de richting van het centrum kwam. Ieder keer als hij dacht: nou die kon wel eens te hard rijden, volgde hij de auto tot voorbij de camera. Het duurde niet lang of de camera flitste. Zie je wel, zei de buurman. Het duurde niet lang of we zaten met zijn vieren te letten op de voorbij razende auto's en op de camera. Iedere keer als de flits de omgeving even verlichtte, riepen we: ha, weer één.
Een aardig tijdverdrijf, als je aan een uitvalsweg zit, ideaal om hardrijders te betrappen.

Handicaps

Ik heb tenminste één handicap die soms wat ongemakkelijk is: ik heb moeite met het onthouden van gezichten (en de bijbehorende namen) van mensen die ik slechts één keer heb ontmoet. Als hendicap is het niet zo heel erg. Maar een enkele keer word ik er mee geconfronteerd. Na het overlijden van de heer R. op 9 en mevr B. op 6 en de uiteindelijke verkoop van de woning boven ons, vonden in de afgelopen maanden allerlei verhuisbewegingen plaats. De woning van de heer R. werd leeg gehaald, evenals het huis van mevrouw B., dat inmiddels al weer verkocht was en eind maart in gebruik zou worden genomen. Ook het huis van 4 vlak boven ons werd in gebruik genomen. Er werden dus niet alleen allerlei meubelstukken in- en uit ons dorp vervoerd, maar er liepen ook veel mensen rond die ik niet kende. Dat waren niet alleen erfgenamen en nieuwe inwoners, maar ook aannemers en andere ambachtslieden, allemaal mensen van wie ik de gezichten niet hoefde te onthouden.

Ik was dan ook een beetje verrast toen de nieuwe bewoners van 6 me aanspraken met meneer Polling toen we elkaar ontmoetten bij de lift. Kende ik deze mensen? Desondanks: ik was gewaarschuwd. Die nieuwe bewoners waren ook op het feest voor het 50-jarig huwelijk van onze buren. Ze hebben bij ons aan tafel gezeten. Die mededeling had geen laatje met beelden van dat feest in mijn geheugen te voorschijn gebracht. Tja en ik had de buurvrouw nog wel geholpen bij het verwerken van de digitale foto's in een fotoalbum. Gelukkig was de situatie op dat moment zo, dat ik me realiseerde dat dit de nieuwe bewoners van 6 moesten zijn.

Suikerbieten

"Ik zou", zei Vader ergens in de jaren vijftig, "nog wel eens suikerbieten willen eten".
"Jij bent gek", was het droge commentaar van Moeder.
Suikerbieten waren het symbool van de hongerwinter, samen met bloembollen, artikelen die geen normaal mens zou willen eten. Maar met de brieven die ik in mijn vorige blog vermeldde, vonden we ook een brief van Ben. Een wat curieuze brief om een aantal redenen. Een van die redenen was dat de brief een heel schoolschrift vulde. En kennelijk met opzet, want met de opzet om een heel schrift vol te schrijven begon de brief. Ben had er kennelijk de tijd voor. Hij schreef voornamelijk in de avonduren bij het summiere licht van een heel klein lampje. Dat lampje gaf zo veel licht dat alleen hij en Gees er wat bij konden zien. Vader zat erbij maar voor hem was het licht niet meer genoeg om bij te lezen. Het schrift beslaat de periode van 18 februari tot 4 maart 1945 en geeft een aardig beeld van de wereld van toen die er hoofdzakelijk uit bestond dat men bezig was met eten verzamelen en voorbereiden. De mens terug geworpen op zijn meest essentiële behoeften. Het was ook de periode waarin Moeder haar heroïsche fietstocht van Amsterdam naar de Achterhoek maakte om eten te zoeken, Want zei ze: Wat die oude man kan kan ik ook. De oude man was Oom Leo, de man van Tante Jo, een zuster van mijn grootvader die in de voorafgaande weken naar Deventer was gefietst en met eten was terug gekomen.
Moeder vertrok 19 februari als ik het verslag van Ben volg en gedurende de tijd die zij afwezig was moest Ben voor het huishouden zorgen. Vader en Gees moesten naar hun werk. Ben was toen 18 en schreef de brief aan Tante Jantje en Oom Chris, waar zijn vier zussen en twee jongere broers voor onbepaalde tijd woonden om de situatie in Amsterdam te ontgaan.
Ben schreef: 'Dinsdag hebben we suikerbieten gekregen (12 kg) er is nog zo'n portie in aantocht (op de bon). We malen ze door de wrijfmolen en gooien dan dat spul in een juspan waar een uitje in gebakken is en laten het gaar worden. Er komen dan nog wat kruiden in en dan wordt het opgegeten. Er wordt beweerd, dat je er ook pannekoeken van kunt bakken, maar dat lukt niet erg. dat wordt beter met gemalen aardappelen en een klein beetje meel.'
Een compleet recept dus.

Stemmen uit het verleden

In onze berging stond een oude koffer. En omdat we eigenlijk van mening zijn dat we de berging een keer moeten opruimen, zei Anneke: In die koffer zitten allemaal spullen van jouw familie. Ze haalde de koffer te voorschijn, kieperde de inhoud op de tafel (die we ook nog een keer willen vervangen) en we bekeken het resultaat. Een ding was duidelijk het waren inderdaad spullen die uit het huis van Moeder afkomstig waren en die bij mij gedropt waren. Er zaten oude fotoos in en oude brieven en het trouwboekje van Moeders ouders. Maar ik herkende het pakje bijeen gebonden brieven: het waren de brieven die we in de hongerwinter vanuit Friesland naar Amsterdamhadden gestuurd. We dat waren Adri, Cobie, Free, Ankie, Freerk en ik. Aan het handschrift was te zien dat we wat leeftijd betreft een heel eind uit elkaar lagen: van de 16-jarige Adri tot de 6-jarige Freerk. Ik herinner me die schrijfsessies nog, want daar werd zorgvuldig op toegezien door tante Jantje die als de schooljuffrouw die ze was stond toe te kijken hoe we bezig waren. Ik was geen beslist geen goede schrijver: ik schreef te ver uit elkaar en ik vergiste me te vaak. Dan mocht de foute tekst niet worden doorgestreept, maar tussen haakjes gezet. Nee dan de twee jaar jongere Freerk: die schreef heel wat beter. Achteraf verbaas ik me er over dat Freerk die dat jaar voor het eerst naar 'de grote school' ging, toen al zo goed kon schrijven. Toen voelde ik me meer te kijk gezet en vernederd. Waar gingen die brieven over? Wel voornamelijk natuurlijk over de dagelijkse gebeurtenissen in onze kleine wereld. Alleen uit de brieven van Adri Cobie en Free valt op te maken dat die dagelijkse gebeurtenissen zich afspeelden tegen de achtergrond van een wereld waarin de honger een alles overheersende rol speelde.

Ons dorp bruist van leven

Blijkbaar waren we op een goed moment naar Florida, want toen we terug kwamen bleek het onderhoud op een soort piekhoogte. De liften hadden net onderhoud gehad, er zou een keuring komen van de verwarmingsinstallatie, de riolering moest worden doorgespoen, en het onderhoud van de automatische deuren staat ook nog op het programma. Daarnaast was het appartement op 6, waarvan de bewoonster slechts zo kort van haar nieuwe behuizing had kunnen genieten, inmiddels verkocht evenals het appartement naast ons in de andere straat en in beide appartementen zouden verbouwingswerkzaamheden plaatsvinden. Bovendien kondigde de bewoner van 5 aan dat zijn badkamer zou worden verbouwd (inclusief het gat in het plafnd dat bij de verbouwing van 6 was ontstaan. Als lid van de technische commissie wordt ik op enegerlei wijze in veel van die gebeurtenissen betrokken.

Maar ons dorp heeft niet alleen een technische kant: er is ook een sociale kant met positieve en wat minder positieve zaken; daarbij treffen sommigen elkaar rond de bridgetafel, en anderen worstelen met de onvermijdbare gevolgen van de stijgende leeftijd en zo worden de reizen van mevr B op 10 langzamerhand wat korter en wordt het korte termijn geheugen van meneer D op 9 wat slechter. We verheugen ons over de nieuwe relatie van mevr. W op 3, maar zijn bezorgd over de gezondheid van onze voorzitter.

Weer thuis

Longontsteking werkt toch wat meer door dan aanvankelijk leek. Het is nu een goede week na de antibiotica en ik heb nog het gevoel dat ik wel erg slap ben. Inmiddels zijn we weer thuis in Nederland, na drie weken in Florida waar het weer wel uitzonderlijk warm was. De temperatuur daalde dan ook wat tegen dat we weer weg gingen. Het vliegveld van West Palm Beach is nog geen half uur rijden vanaf Betty en Freerk. En ons vliegtuig ging pas om tien over vier. Het was dus nog een ontspannen vrijdag, waarbij we op ons gemak de koffers konden pakken en voor de laatste maal de e-mails bekijken. Nadat we van Betty en Freerk op het vliegveld afscheid hadden genomen moesten we weer door de veiligheidspoortjes. Het is zoeken naar een evenwicht. Je weet dat je je nagenoeg helemaal moet uitkleden. Dus wat neem je nog mee naast je handbagage? Na de controle staat iedereen zich dan weer aan te kleden, en zijn spullen bij elkaar te zoeken. Meestal krijgt Anneke een speciale behandeling, omdat haar beide protheses metaal verraden. Maar dit keer was ze haast net zo snel door de controle als ik.
Het vliegtuig was op tijd, vloog door de snel toenemende duisternis naar het noorden, met de wind schuin achter. We waren op tijd in Philadelphia, gingen zonder moeite naar het andere einde van het vliegveld en wachtten daar een uur voor het vervolg. Dat verliep ook zonder problemen: we vertrokken op tijd en kwamen op tijd (10.30) aan. We zaten om 11.13 in onze auto en waren tegen half een thuis. Het was een afstand die ik nog net kon rijden zonder in slaap te vallen.
We hadden de jas nog maar net uitgetrokken toen de telefoon ging... Een zeer trieste boodschap.

Geen enkel bewijs

Het weer zat deze weken niet mee, althans gezien vanuit de hobby van Freerk: vliegen. Om mij de gelegenheid te geven nog een tweede poging te doen onder wat gunstiger omstandigheden (mijn gezondheid en het weer) had Freerk voor alle dagen van deze week zijn vliegtuig gereserveerd. En zo gingen we dinsdag op pad maar zodra we met de auto de hoek omgingen naar het westen, was al te zien dat het niet veel zou worden: het zicht op het vliegveld was zo klein dat we niet van de grond konden komen. Na een kop koffie uit de automaat die me zeer slecht smaakte gingen we onverrrichter zake weer terug. Ik had mijn fotottoestel in de filmstand gezet en een stukje film gemaakt van de mist op en rond het vliegveld. Tot mijn grote verbazing zag Ubuntu deze bestanden niet. Kennelijk moesten we daarvoor toch een Windows computer gebruiken.

Woensdag deden we het nog een keer over. Ook nu waren de weersvooruitzichten niet erg gunstig: met verspreide onweersbuien in deze omgeving. Maar toen we opstonden zag het er goed uit. En toen we richting vliegveld gingen was het helder en er was nauwelijks wind. Op het vliegveld gekomen leken de omstandigheden min of meer ideaal. We gaan maar voor een kort rondje, zei Freerk, want de verwachting is zeer slecht. Ik zette wederom mijn fototoestel in de filmstand. Dat gaf een aardig effect bij het opstijgen en later bij het dalen: de propeller was op de film duidelijk zichtbaar en draaide met gereduceerde snelheid door mijn beeld. Freerk wees naar de herkenningspunten, de watertoren hier vlakbij en constateerde op een gegeven ogenblik dat we nu ongeveer boven dit huis zaten. Ik nam een foto want we naderden het huis nu van de andere kant dan Anneke. Maar Freerk wees ook op het slechte weer meer naar het zuiden. We draaiden langzaam een bocht naar het noorden en weer in de richting van het vliegveld. De bocht - echt maar een hele flauwe - was genoeg om mijn onbehagen te voeden en me vast te houdenaan de raamsponning. Terug naar het vliegveld: de atmosfeer begon hier en daar al wat onregelmatiger te worden, maar we maakten een uitstekende landing. Terwijl we terug reden begon de wind op te steken. We gingen met het kaartje van mijn fototoestel naar de Windows computer en zagen daar dat er wel degelijk film bestanden op stonden. Zouden we die per e-mail naar mij toe kunnen sturen? Dat lukte niet zomaar, maar terwijl we nog bezig waren om een mogelijkheid te vinden de bestanden te versturen, bleek bij een nieuwe blik op de inhoud van mijn fotokaartje, dat alle foto's en films waren verdwenen. Het kaartje was helemaal leeg.

Tja, dit moet je wel opschrijven, want anders is er helemal geen bewijs dat je de lucht in bent geweest.

Technische problemen

Freerk zou uit zichzelf de i-pad niet gekocht hebben. Het apparaat leverde naar zijn gevoel te weinig extra's. Maar toen hij en Betty een i-pad kregen voor kerstmis was het toch wel de moeite waard om er mee te experimenteren. We zagen Freerk dan ook deze drie weken regelmatig met de i-pad in de hand, informatie verzamelend via het internet en veelal zittend voor de tv. Het was een beetje vervelend dat Freerk er niet in slaagde zijn nieuwe telefoon te verbinden met de i-pad. Maar het zou natuurlijk moeten dat de i-pad naadloos samen werkte met zijn Apple computer. Ook hier echter een kleine teleurstelling: het besturingssysteem van de Apple was verouderd: Er moest een update komen. Maar toen de nodige informatie as verzameld over de update bleek dat het geheugen van de Apple te klein was. Op zich geen nood: de Apple store is hier niet zover vandaan. Maar tot onze verbazing verkocht de Apple store de geheugenuitbreidingen niet. Daarvoor was de computer van Freerk te oud. Hij kon beter een nieuwe computer kopen, maar Freerk is nog niet geheel geïntegreerd in deze wegwerp maatschappij en vond dat niet de beste oplossing. We hadden nog een kans bij 'Best Buy', dus wij verder op stap. Maar nadat we twee uur lang alle winkels die daarvoor in aanmerking kwamen waren in- en uitgelopen zonder resultaat, waser nog één kans: het internet. En zo kost de eenvoudige aansluiting van de i-pad op een wat ouder type Apple computer zowat een hele week.

Oscar

Een ding is zeker: Freerk en Betty gaan iet anders om met films dan wij. Goed wij kijken wel eens naar een film. En we hebben natuurlijk thuis een aantal films die we kunnen afdraaien als we dat willen. Maar dat is toch iets anders dan Betty en Freerk, die twee laden vol met films hebben en zeker Betty houdt bij welke films in aanmerking komen voor een Oscar. Zo ben ik enkele jaren geleden al eens met Betty naar de bioscoop geweest compleet met beker popcorn en cola. We keken naar genomineerde Break Back Mountain, een film overigens die me niet zo erg imponeerde.
Dit weekend was er de online uitreiking van de Academy Awards. We gingen, om dat spektakel te kunnen zien naar Jef en Rhonda die een zeer groot HD-TV scherm hebben. De uitzending presenteerde alle belangrijke filmsterren die over de rode loper binnenkwamen en telde ondertussen af naar het begin van de Oscar uitreiking. Een van de genomineerde films hadden we alvast gezien: The Kings Speech. Dus we waren met name geïnteresseerd in de vraag of deze film inderdaad zo hoog gewaardeerd zou worden. We volgden dus de hele show die begon terwijl we zaten te eten.
Gelukkig kreeg The Kings Speech zijn waardering, zodat we tevreden naar huis konden keren. Een van de dingen die me bij de uitzending opvielen was dat er werd gesproken over een miljard kijkers. Zouden er echt zoveel mensen naar die uitzending kijken?
Gisteren bleek dat Betty de uitzending had opgenomen en de film opnieuw afdraaide.

Amerika 2

Ik had het gisteren over de gedwongen verkoop van huizen als strategie van de eigenaren. Het denken over schulden maken is hier vermoedelijk al lang iets anders dan in Nederland. Het gebruik van creditkaarten is hier zo volledig ingeburgerd dat er nauwelijks nog cash betaald wordt. Het komt dan ook regelmatig voor dat mensen de limiet op hun creditkaart overschrijden. Geen nood: men meldt zich aan bij een andere creditkaart maatschappij en geeft daar gewoon verder geld uit. Het kan dan ook nauwelijks anders of er zijn mensen die nooit meer in staat zijn hun schuld af te betalen. In deze tijd zijn er echter ook ontwikkelingen die een andere kant op lijken te gaan. Op dit moment zijn er benzinepompen die de voorkeur geven aan kasontvangsten en hun benzine daarom $ 0,04 tot $ 0,10 goedkoper leveren aan mensen die cash betalen.
De betalingsmoraal van de huiseigenaren zal vermoedelijk wel ondermijnd zijn door de agressieve manier waarop leningen werden verstrekt sinds ruwweg 2005. Ik las van een aardbeienplukker met een jaarinkomen van $14.000,- die er geen moeite mee had om een lening te krijgen op een huis van meer dan $750.000,-. De productie van nieuwe hypotheken en leningen in die periode werd zodanig opgeschroefd dat aan de controle op de kredietwaardigheid van de leners nauwelijks aandacht werd besteed. Dat kon min of meer goed gaan zolang de waarde van de huizen bleef stijgen. Maar toen de economie wat slechter ging draaien en steeds meer huiseigenaren hun schulden niet meer konden betalen, zakte het hele systeem min of meer in elkaar.

Auto wassen

Ga je mee, zei Freerk, ik ga even mijn auto wassen. We reden een heel eind en kwamen bij de Pelican wasstraat. We stapten uit en geven de auto in handen van de wasploeg. Voor mij een verbazingwekkend verschijnsel. Tenminste 5 man begon de auto in te zepen en te wassen in een soort lopende band, waarbij na enige tijd de auto uit zicht verdween en aan de andere kant werd op gevangen door de ploeg die de auto aan de binnenkant zou schoonmaken: stofzuigen, bekleding afnemen, ruiten schoonmaken en de auto voorzien van een geurtje naar keuze (Freerk koos voor de geur: nieuw). Per auto waren twee man bezig met deze werkzaamheden. Al met al was toch een man of zeven bezig met het schoonmaken van de auto. Iets wat ik in Nederland nog niet heb gezien. De mensen die dit werk doen komen vooral uit Guatemala. Ze werken hard en zonder onderbreking, maar ze waren er naar mijn indruk tamelijk ontspannen mee bezig. Een geweldig arbeidsintensieve bezigheid.

Amerika

De Palm Beach Post is de ochtendkrant die iedere ochtend bij Betty en Freerk op de oprit wordt neergegooid, verpakt in een plastic hoes tegen waterschade. Het is een krant in een voor Nederlandse ogen opmerkelijk langwerpig formaat en verdeeld in een aantal vaste katernen. Een van de regelmatige topics is het verloop van de huizenmarkt die net als overal in de VS niet erg goed is. Een van de economisch minder gunstige verschijnselen is de gedwongen verkoop van huizen in gevallen waarin de eigenaren in gebreke blijven de hypotheeklasten te betalen. Vanmorgen gaf de Palm Beach Post een artikel over deze gedwongen huizen verkoop als strategie van de eigenaren die weigeren nog langer de torenhoge lasten te betalen op een huis dat sterk in waarde is gedaald. De waarde daling is inderdaad opmerkelijk. Naar schatting is de waarde van 72% van de woningen minder dan de helft van de waarde in 2006. Het echtpaar dat als voorbeeld wordt genomen had in 2004 een huis gekocht voor $ 585 000, waarde nu: $ 319 000. De rest van de eerste hypotheek was nog $ 525 000 en van de tweede hypotheek nog $ 245000. Het paar kon de lasten van $ 5200 per maand gemakkelijk opbrengen. Maar koos voor gedwongen verkoop. Het artikel constateert dat wat in het bedrijfsleven niet ongebruikelijk is: faillissement om van de schulden af te komen en elders opnieuw te beginnen, nu blijkbaar door de consumenten ook is ontdekt. Is dat ethisch acceptabel?

Vliegen 3

Vrijdag had Freerk opnieuw zijn Cessna gereserveerd en nu ging Anneke weer mee. Hier vandaan dat was al eerder gebleken, zijn de weersomstandigheden rond het vliegveld niet goed te beoordelen. Ik wachtte dus maar af of ze na korte tijd weer terug zouden zijn. Toen dat niet het geval was kon ik aannemen dat ze inderdaad waren opgestegen. Maar ik verwachtte er niet veel van om naar boven te kijken, want Freerks voornemen was om cross-country te vliegen als dat mogelijk was als volgende stap in zijn vliegopleiding. En cross-country zou de andere kant uit zijn naar het westen. Toen ze na een paar uur weer terug waren bleek cross-country niet zo eenvoudig: west van het Okeechobee-meer hing zware mist. Maar ze waren dus wel degelijk over dit huis gevlogen, wat moge blijken uit de volgende foto: net onder de vleugelsteun bij de 1 op de foto is het huis van Betty en Freerk.

Flagler museum

Sinds we met een zekere regelmaat in Florida komen, komen we ook de naam Henri M. Flagler tegen. Flaglerstreet in Miami is het punt vanwaar de straatnummering begint. Maar veel meer dan dat Flagler in feite degeen was die de ontwikkeling van Florida mogelijk maakte met o.m. de aanleg van de Oost-Florida-spoorlijn was me tot nog toe niet bijgebleven. Die spoorlijn was ondertussen een spectaculair stukje werk: hij liep helemaal tot Key West via een lange brug die de serie eilandjes van Key West tot het vasteland van Florida met elkaar verbindt. Maar in Palm Beach is een heus Flagler museum, waaraan we gisteren een bezoek brachten. Flagler museum blijkt het huis te zijn dat Flagler in 1902 met de naam Whithehall liet bouwen voor zijn derde vrouw. Een aardig optrekje met een oppervlakte van ca 6500 m2. Het ademt de nostalgie naar de 18e eeuwse franse adel. Op de begane grond de grote hal met een ovale plafondschildering en daarnaast de bibliotheek, de biljartkamer, een muziekkamer, een soort binnentuin, met een uitzicht op het water van Lake Worth, en aan de andere kant de ontbijtkamer, de eetkamer, de zitkamer (er moet ook nog een keuken geweest zijn, maar die werd opgeofferd toen het huis werd omgebouwd tot hotel). De verschillende kamers waren alle verschillend gedecoreerd met motieven die ik, als leek, zou zien als afkomstig uit de pruiken tijd van Lodewijk de 16e.
Boven zijn zo'n 18 slaapkamers (als ik het goed onthouden heb) je vindt daar bijvoorbeeld naast de masterbedroom suite, de groene kamer de blauwe kamer, de rose kamer en de koloniale kamer. Zoals de namen aangeven: iedere kamer in zijn eigen stijl. Alles met een haast wellustig vertoon van rijkdom. De Flaglers verbleven hier vaak wel twee weken per jaar. Waar had deze Flagler eigenlijk zijn geld vandaan? Veel werd duidelijk toen me bleek dat Flagler partner was van John D. Rockefeller bij het oprichten van Standard Oil. De oliemaatschappij die rond de tijd dat Whitehall werd gebouwd een monopolie positie had verworven in de V.S. Op de foto: een beeldengroep in de muziekkamer.

Kunst en de kapper

Na mijn uiterst korte vliegtocht zondag restte ons nog een soort verplichting. Betty had aangegeven dat er een kunstmarkt zou zijn in Abacoa en Anneke en ik hadden vrijdag al kaartjes gekocht in de Gardens Mall, één van de weinige dingen waarvoor ik toen de energie op kon brengen. Maar nu zaten we met de kaartjes en voelden we ons min of meer verplicht ze ook te gebruiken. Dus zondagmiddag gingen we met de auto naar het parkeerterrein van Dwyers Highschool, dat eigenlijk hier vlak bij is. Maar wat heet vlakbij: naar schatting is het hek dat toegang geeft tot Magnolia Bay, ongeveer een halve mijl hiervandaan (ca 800 m). Vanaf die ingang tot aan Dwyers High School is mogelijk net zoiets. Vandaar naar Donald Ross Road en verder naar Central Boulevard waar de toegang tot de Artigraf was is denk ik nog eens anderhalf tot twee mijl, zodat al met al we een kilometer of zes, mogelijk 7 van de kunstmarkt af zaten. Vanaf Dwyers High School werden we met een shuttlebusje naar de kunstmarkt gebracht. De kunstmarkt was wat het woord zegt: een lange straat met stalletjes naast elkaar, waar verschillende vormen van kunst- resp. handvaardigheid ten toon werden gesteld en te koop aangeboden. Verschillende vormen variërend van schilderwerk, geborduurde foto's, glaswerk tot staalconstructies. Genoeg om een nieuw huis op een aardige manier opnieuw te decoreren; het was alleen jammer dat wij geen nieuw huis hadden. Meest imponerend vond ik zelf het breiwerk van krantenpapier. Imponerend door het geduld en het uithoudingsvermogen van de maakster die toch haar kluwens krantenpapier moest maken van in strookjes papier van ongeveer 6 millimeter breed. De strookjes werden al breiend met elkaar verbonden. Echt een karweitje voor de lange winteravonden.
We hadden een dergelijk kunstmarkt al eens eerder gezien in één van de plaatsen hier langs de kust. Maar uiteindelijk raakten we erop uitgekeken omdat er niets was waar we naar opzoek waren.
We hadden ook maandag naar deze kunstmarkt kunnen gaan, want maandag was Presidents Day, zoiets als koningingedag, maar dan anders, een dag waarop veel bedrijven gesloten zijn of tenminste minder activiteit ten toon spreiden, maar maandag was een dag waarop mijn energie min of meer tot een dieptepunt was gedaald: we hebben eigenlijk niets gedaan die dag.
Dinsdag was beter en kon ik mijn voornemen ten uitvoer brengen om naar de kapper te gaan. De kapper zit ook in Abacoa onder de naam Supercuts. Ik kwam er verjongd weer vandaan was het oordeel van mijn omgeving. In ieder geval was mijn snor nu weer zo getrimd, dat ik op normale manier koffie kon drinken.

Vliegen 2

Zondag was het zover. Ik stond al om kwart voor zeven onder de douche, maar toen ik in de kamer de gordijnen optrok (met afstandbediening) keek ik in een grijze wereld. Het zag er niet veel belovend uit. Toen Freerk een paar minuten later binnenkwam zei hij: dat houd je toch niet voor mogelijk! de hele week mooi weer en als wij zullen gaan vliegen heb je dit. Hij belde naar de automatische weermelding van het vliegveld en kwam tot de conclusie dat we op zijn minst een uur zouden moeten wachten voor de mist voldoende was opgetrokken. Tegen half tien gingen we alsnog. Eigenlijk verbaasde ik me opnieuw over de grote leegte van het gebied waar we door heen reden: de PGA-boulevard naar het westen lijkt grotendeels door niemandsland te gaan. Het was mooi weer toen we op het vliegveld kwamen, maar het duurde even voor Freerk zijn vliegtuig(je) had gevonden. De Cesna is inderdaad maar een klein toestel, meer een soort machine die je aantrekt dan iets waar je instapt. Toen we uiteindelijk zaten, zaten we schouder aan schouder klem tussen de wanden van de cockpit. En toen ik een zakdoek pakte (uiteindelijk was ik nog flink verkouden) duwde ik Freerk haast van zijn stoel af.
Nadat Freerk gecontroleerd had dat de dubbele stuurknuppel ook aan mijn kant voldoende bewegingsruimte had startte hij de motor en taxieden we naar de startbaan. En daar gingen we de lucht in. We draaiden naar het oosten in de richting waar dit huis moest liggen. Dat is helemaal niet leuk, zei Freerk, wijzend op de grote grauwe wolken vlak voor ons. We hadden geen uitzicht meer. en ik voelde me niet al te happy met de wiebelende bewegingen van het vliegtuig. Natuurlijk wist ik wel dat je naar rechts moet hellen als je de bocht naar rechts wilt maken, maar dat hielp niet echt. En ik hield me vast aan de rand rond de voorruit voor een gevoel van stevigheid.
Tja, zei Freerk, we kunnen nu toch nergens heen, want alles zit dicht. Wat wil je? Nog een beetje rond vliegen of zullen we hem maar aan de grond zetten?
Hij had natuurlijk mijn ongemak wel geregistreerd. Ik koos na enig nadenken en met de ogen op de inderdaad dreigende wolken voor ons ervoor om maar weer terug te gaan. Waarop Freerkde bocht naar rechts inzette en terugvloog naar het vliegveld. Kijk, zei hij zie je daar die twee lichten. Die geven aan dat we precies op de juiste aanvliegroute zitten. En even later landde hij met een vlekkeloze landing op de baan waarvan we eerst waren op gestegen. In totaal waren we tien minuten in de lucht geweest.
Dat is nou mijn hobby zei Freerk. In ieder geval een hobby met veel meer haken en ogen dan ik had verwacht. Zou het voor mij nog veel verschil maken als ik de stuurknuppel in handen gehad in plaats van alleen maar als bijzitter de bewegingen ervaren?

De dokter

Je zou, zei Freerk, kunnen overwegen om toch eens naar de dokter te gaan. Aanleiding was dat mijn verkoudheid maar bleef aan slepen en dat ik hoestend naar bed ging en hoestend weer opstond. Ik had er nog niet veel zin in want op dat moment - vroeg in de ochtend - voelde ik me relatief goed. Maar terwijl Freerk en Anneke naar de Publix gingen om boodschappen te doen, kreeg ik steeds meer het gevoel dat een bezoekje aan de dokter wel zin kon hebben. Tegen een uur gingen we op stap naar een soort medische noodpost, die overigen claimde 365 dagen per jaar open te zijn. We meldden ons aan de balie en moesten de nodige personalia opgeven en vervolgens moest ik driemaal mijn handtekening zetten,vermoedelijk met de bedoeling dat ik de medische post niet aansprakelijk zou stellen en $130 betalen. Daarna moesten we op onze beurt wachten en toen die kwam werden we in klein kamertje gelaten (Freerk ging mee om evt. vertaalproblemen op te lossen. Mijn bloeddruk, mijn hartslag en mijn temperatuur werden opgemeten en mijn medisch verleden werd geïnventariseerd. De doktersassistente die dit allemaal deed bracht ons vervolgens naar een spreekkamer met de boodschap even te wachten op de dokter. Dat duurde meer dan een uur. Freerk en ik doodden ondertussen de tijd met het kijken naar de tv. De dokter keek in mijn oren en luisterde vervolgens met de stethoscoop, Mijn longen waren schoon zei hij, maar wellicht was het voor alle zekerheid goed toch een longfoto te maken. Dat kost u dan $80. Wilt u dat? Ik zei ja laten we dat dan maar doen. Goed zei de dokter, binnen tien minuten wordt een foto genomen. Het duurde geen tien minuten toen kwam de assistente weer binnen met een formulier om te tekenen voor de $80. Toen ze dat had weggebracht met mijn handtekening kwam ze terug en bracht me naar een andere kamer waar een röntgenapparaat stond, ze nam de nodige foto's en keek of ze gelukt waren. Daarna konden we terug naar de spreekkamer en wachten op de dokter. De dokter kwam opgewekt binnen en zei: u hebt pneumonia en daarvoor geef ik u een antibiotica kuur. 'Het is jammer ik heb maar vier samples en u moet het vijf dagen innemen. Maar hier hebt u een coupon waardoor de vijfde pil goedkoper is. Want het zijn prijzige pillen: zo'n setje kost wel $175. Belachelijk duur.'
Na nog wat heen en weer gepraat over additionele medicijnen en de aard van de pneumonia - een wandelende pneumonia - gingen we terug naar de receptie om de $80 te betalen voor de röntgenfoto. Langs de apotheek waar we nog eens $75 moesten betalen voor de medicijn die de dokter bleek te hebben voor geschreven. Toen we thuis kwamen waren we ruim twee uur bezig geweest.

Service

Hi, I'm Jamie, I'm serving at your table, zei het donkere meisje met fraai zwart haar dat op een bijzonder manier was op gestoken. Ze pakte het mapje met mijn bestelling en verdween. Ik was neer gestreken bij de Bistro in Nordstrom in de Garden's Mall. We waren in de Gardens Mall terecht gekomen om kaartjes te kopen voor de kunst manifestatie in het hier nabij gelegen Abacoa. Terwijl we nog op zoek waren naar het informatiecentrum zagen we deze bistro en Anneke dacht op afstand dat dit een geschikte gelegenheid was om elkaar weer te ontmoeten.
Toen ik de bistro binnenliep leek het een gelegenheid waar men meer werd verwacht om te eten dan om iets te drinken. Bovendien stond er een bordje bij de ingang dat bezoekers verzocht te wachten tot een waitress hen een plek zou aanwijzen. De mensen die min of meer tegelijkertijd met mij binnenkwamen wachtten daar niet op maar plaatsten hun order bij de juffrouw. Ze kregen daarvoor een zwart mapje mee, waarmee ze aan een tafel konden gaan zitten. Ik had verder niets meegenomen om te lezen en vroeg me af of Anneke me weer terug zou kunne vinden. Maar ik had in ieder geval Jamie die zich om me zou bekommeren. Deze soort vriendelijkheid kom je in Nederland niet veel tegen, en hoewel je weet dat het professionele vriendelijkheid is, doet het weldadig aan als het goed gebracht wordt.
Anneke vond de weg terug en zette zich bij mij aan tafel, zodat ik nu Jamie kon roepen en nog een extra consumptie bestellen, die zij met zichtbaar plezier bracht. Moet dit nu een extra fooi betekenen?

Boeken

Het zal niemand verwonderen dat we waar dat mogelijk is een boekwinkel binnen lopen en kijken of er iets van onze gading is. In deze omgeving zijn drie - naar Nederlandse maatstaven - grote boekwinkels: Books a Million, Barnes and Noble, en Borders. Barnes and Noble en Borders vormen iedereen keten die vestigingen heeft in grote delen van de VS. We troffen een grote vestiging van Borders in New York, en van Barnes and Noble in Boston. Maar deze week bleek dat Borders bezig is failliet te gaan. Een gevoelig verlies. Er zijn natuurlijk speculaties over de oorzaak van de ondergang. Een van de factoren is dan de toename van het digitale lezen. Zoals bleek verkoopt Amazon.com dit jaar voor het eerst meer digitale boeken dan papieren boeken. Het is een verschijnsel waarmee ook in Nederland veel boekhandels worstelen.
De economische malaise kan een rol spelen, maar gisteren bleek bij onze wandeling door West Palm Beach dat verschillende winkels inmiddels weer personeel aannemen. Een goed teken.

Vliegen

Freerk heeft met zijn vliegbrevet een aardige hobby. Dat merk je als je op zijn werkkamer hier in huis komt. Er ligt een complete vluchtsimulator klaar, met paddles voor onder het bureau en het stuurwiel dat aan het bureau wordt vastgeklemd. In de bijhorende programmatuur zijn alle vliegvelden in de omgeving verwerkt. Er is ook een kaart van Zuid-Florida waarop diezelfde vliegvelden zijn aangegeven; ze zijn voor de niet-ingewijden net zo moeilijk te lezen als zeekaarten. Ik heb al achter die simulator gezeten, maar moest constateren dat het stuurwiel niet zo gevoelig reageerde op pogingen om te stijgen of te dalen als ik hoopte. Dus op mijn eerste landing ging ik steeds heftiger op en neer totdat ik neerstortte in het zicht van het vliegveld.
De bedoeling was dat Anneke en ik ieder een keer met Freerk mee zouden vliegen, maar het kostte Freerk meer moeite dan hij had gedacht om een vliegtuig te reserveren. Uiteindelijk kreeg hij twee uur vandaag en vier uur zondag. Wij moesten maar uitmaken wie eerst ging. Rekening houdend met mijn verkoudheid die wellicht bij het stijgen of dalen extra druk op mijn oren zou zetten zou Anneke eerst.
Dus vanmorgen was Anneke om half 8 met Freerk op pad. Freerk keek een beetje bezorgd naar de lucht; hij zei: in die wolken wil je niet zitten als je vliegt. (Het waren van die wolken waarin ik trouwens ook niet zou willen zitten op de fiets.) Maar vanaf 8 uur keek ik dus naar de lucht en de over drijvende wolken. Als ze zouden vliegen moesten ze hier ergens over komen en hier was het mooi genoeg. Maar tegen negen uur kwamen ze weer terug: In de omgeving van het vliegveld was het eigenlijk één grote regenbui uit een lage donker grijze wolk.
Het was geen weer om flink te doen.