dinsdag 29 oktober 2019

Logica

Wie het boek Ons feilbare denken heeft gelezen kan minstens begrip opbrengen voor het onvermogen van de mens om logisch te denken.
Een van de meest voorkomende ideeën van de mens lijkt te zijn de gedachte: daarna en dus daarom. Zo heb ik bijvoorbeeld iets dat lijkt op een oorontsteking. De dokter schrijft me oordruppels voor. Na één nacht is de oorpijn afgenomen. Conclusie: het helpt: door de oordruppels verdwijnt de ontsteking.
Toevallig las ik voor dat ik naar de dokter ging een stukje over een suizend oor van Herman Pieter de Boer.(in: de vrouw in het maanlicht)
Warnier wordt op een dag geplaagd door een hevig suizend oor. Hij klaagt erover bij zijn vrouw, die schenkt wat slaolie in het oor en zegt ga nou maar slapen. De volgende morgen breekt er een hevig storm los met zware schade voor het hele dorp.
Na een tijdje krijgt Warnier weer een suizend oor. Hij waarschuwt het dorp dat maatregelen neemt en zo de schade door de volgende storm kan beperken.
We zien het: één ervaring is voldoende om een verband te leggen tussen een suizend oor en de komst van een zware storm. Dat is knap werk.
Al evenzeer toevallig was ik op zoek naar een bepaalde mythe over Zeus. Duck duck Go (een alternatief voor Google) leverde onder meer een artikel op over zes mythes over Zeus. De schrijver zegt dat er vele mythes over Zeus zijn. Hij weerlegt de hardnekkigste zes. Laten we eens zien hoe dat gebeurt. De schrijver zegt (de cursivering hierna verwijst naar mijn twijfel):
1. ‘Zeus was monogaam’
Dit is aantoonbaar onjuist. Onder invloed van Macedonische apologeten werd Zeus in de 2e eeuw neergezet als vroom en toegewijd echtgenoot. Het imago van stoffige kamergeleerde kreeg vorm in Polyaenus’ heldendicht ‘Zeus is thuis’. 
Al tijdens de renaissance bleek dat het beeld van Zeus als huismus niet klopte. In de 15e eeuw onthulde Sandro Botticelli in het geruchtmakende schilderij ‘De geboorte van Venus’ dat Zeus een buitenechtelijke dochter had.
Nu heb ik nooit geloofd dat Zeus monogaam was of is. Toch lijkt me dit nog niet helemaal een sluitend bewijs voor het tegendeel: Zeus was door het christendom afgedankt in de 3e eeuw. Een schilderij van 1200 jaar later zou bewijzen dat hij niet monogaam was? 
2. ‘Zeus was linkshandig’
Homerus verwijst in zijn werk vaak naar Zeus als ‘de linkshandige heerser van de Olympus’. Uit marmeren beelden blijkt echter dat hij zijn bliksemschicht steevast in de rechterhand droeg.
Je zou kunnen zeggen dat de beeldhouwers niet echt hun best gedaan hebben om Homerus te lezen, maar om nu te concluderen dat Homerus ongelijk had... Wie kende Zeus eigenlijk het beste?
3. ‘Zeus was vegetariër’
Dit misverstand ontstond na de gelijknamige carnavalskraker van de Doorzakkers, uit 1984. Plutarchus, Herodotus en andere bronnen uit de Oudheid spreken het gerucht niet tegen, maar hard bewijs ontbreekt.
Als ik het goed begrijp ontstond deze mythe in 1984. Dat is wel heel hardnekkig! 
4. ‘De ontvoering van Europa’
Bij veel mensen bestaat het beeld dat Zeus op een dag de Fenicische prinses Europa zag lopen op het strand van Sidon. In een poging haar te verleiden zou hij de gedaante van een stier hebben aangenomen om Europa vervolgens te ontvoeren naar Kreta en Rhadamanthys en Minos bij haar te verwekken onder een plataan in Gortys. Dit klopt.
Wat klopt hier eigenlijk? Is het waar dat Zeus Europa heeft verleid en bij haar kinderen heeft verwekt?   
5. ‘Er zijn 6 mythes over Zeus’
In werkelijkheid zijn het er maar 5.
N.B. Dit staat er echt.
Ik wacht maar even af hoe het mijn oor gaat. Voorlopig is het effect van de oordruppels hoopgevend, al duurt het proces langer dan verwacht.