donderdag 14 november 2019

Is het mogelijk?

De inleiding ging over Alma Tadema. Als gevolg van een oorontsteking kon ik het gesproken woord niet verstaan. Ik was aangewezen op de geprojecteerde afbeeldingen. Misschien dat ik daardoor anders keek naar het vertoonde.
Een paar dingen vielen me zo al op. Bijv. de laatste regel van de ovezichtsdia:
. Een van de grootste kunstenaars ooit.

Een opmerkelijke uitspraak waar ik nog nooit van de goede man had gehoord. Maar hij bleek in zijn tijd (1836 - 1912) een man die met name in Engeland zeer gewaardeerd werd. Hij bracht het tot Sir Alma Tadema.
Tadema kon - dat bleek uit de gepresenteerde reproducties goed schilderen, met een oog voor detail. En  hij had een verbazingwekkende productiviteit.

Maar nu - twee dagen a de presentatie intrigeerde me plotseling het zelfportret op 16-jarige leeftijd.
 
Let wel ik ben niet de geschikte persoon om kunst te beoordelen. Toch lijkt dit een werk dat nauwelijks bij de leeftijd past.
Hoe kun je op die leeftijd voldoende ervaring opdoen om de techniek van het schilderen op dat niveau onder de knie te krijgen. Een intrigerende vraag die me plotseling doet denken aan Rupert Sheldrake. Rupert Sheldrake was één van de zes mensen die door Wim Keyzer werden geïnterviewd en bijeen gebracht. Het leidde tot het boek Een Schitterend Ongeluk. Over Sheldrake zei Daniel Dennett dat hij ongelofelijk intelligent was, maar zijn ideeën waren volstrekt onjuist. het was een opvatting waarin hij werd bijgevallen door Stephen Gould.

Ik heb me overigens nooit erg sterk aangetrokken gevoeld tot de ideeën van  Sheldrake. Ze waren me te vaag. Maar nu met dat portret van Tadema moest ik plotseling aan hem denken en aan zijn ideeën over morfogenese. Is het waar - dat is wat ik me herinner - dat als een rat vandaag hier in Europa iets leert, dat dan een volgende rat in Brazilië het sneller leert?

Hoe leert een genie? Hoe kan een Reshevsky op vijf-jarige leeftijd simultaan spelen tegen een hele groep gerenommeerde en geroutineerde schakers en de meeste partijen winnen? Hoe is het mogelijk dat zoals recent naar voren kwam een negenjarige jongen op voet van gelijkheid kan discussiëren met hoogleraren in de theoretische natuurkunde?
Hoe worden onze vermogens werkelijk over gedragen?

Het leven blijft een fascinerend iets.