dinsdag 17 februari 2015

Een kwestie van tellen

Arianna Huffington wordt gerekend tot de 100 meest invloedrijke vrouwen van de Verenigde Staten. Dat is voor mij aanleiding haar teksten serieus te nemen.Dat deed ik dus toen het ging om haar boek 'Third World America.' Ze betoogt daarin dat de VS er weliswaar nog niet zijn, maar toch goed op weg zijn naar de status van een derde wereld land. Wat haar het meest lijkt te storen is het in hoog tempo verdwijnen van de Amerikaanse middenklasse, de klasse die in feite de economie moet dragen. Ik zal haar betoog hier niet volgen, maar mijn oog viel op haar constatering dat de werkloosheid onder de 20% mensen in de hoogste inkomensklasse minder dan 3% was, terwijl hij onder de 20% mensen in de laagste inkomensklasse uitkwam op 31%.
En dat in een periode waarin we horen dat de werkloosheid in de VS lager is dan die in Nederland, die wordt geraamd in de buurt van de 6,7%. Inderdaad toen ik de werkloosheidscijfers van de VS gegoogled had bleek de werkloosheid daar te liggen op 5,7%. Dat is opmerkelijk laag. Hoe zit het eigenlijk met cijfers?
Ik moet even terugdenken aan mijn werkzame jaren bij de gemeente. De provincie klaagde erover dat ze iedere keer andere cijfers kreeg over het aantal woningen dat de gemeente bouwde. Bij nader inzien bleek dat de gemeente een woning telde als de bouwvergunning was afgegeven. De afdeling onderzoek gaf aan het CBS op dat er een woning was, als de begane grond vloer was gelegd, terwijl de afdeling financiën een woning pas meetelde als hij was opgeleverd, dat getal ging naar de belastingdienst. Drie getallen voor drie verschillende gebruikers. Alle drie met een zekere ratio. Maar niet in elk gesprek doelmatig.
Hoe zit dat eigenlijk met die werkloosheid? Hoe wordt die geteld? Gevoelsmatig kan 5,7% nauwelijks het resultaat zijn van het overall gemiddelde tussen 3% en 31%. De werkloosheid in de VS - zo blijkt - wordt geteld als het aantal mensen van 16 jaar en ouder, zonder baan die de laatste vier weken beschikbaar waren voor werk en in die periode pogingen hadden gedaan om werk te vinden. (dik gedrukte geeft mijn accent). Dat wil zeggen als je zonder baan zit en toevallig de laatste zes weken geen duidelijke poging hebt gedaan om werk te krijgen wordt je niet meegeteld als werkloos. Dat geeft ook een verklaring voor het feit dat hoewel de 'labour force' (het aantal mensen met een baan) met ruim 700 000 toenam, het aantal werklozen van 9 miljoen, niet veranderde. Het aantal mensen dat enig optimisme ontleenden aan de officiële groeicijfers van de economie was blijkbaar ook gestegen. Dit lijkt me voor de buitenwereld een aardige vorm van officiële window dressing.
Voeg dat dan bij het commentaar van Mathijs Bouman (uit 2013): hoe het CBS de werkloosheid overdrijft. De overdrijving ontstaat doordat het CBS een andere definitie hanteert dan de International Labour Organisation (ILO). Volgens de definitie van de ILO zou de werkloosheid die door het CBS was gesteld op 8,3% uitkomen op 6,6%. (Het CBS heeft overigens aangekondigd per 1 januari 2015 over te gaan op de definitie van de ILO).
Een kwestie van tellen dus.