vrijdag 29 april 2016

Nutteloos, maar wel leuk

'Wat doe je daar?' vroeg de jonge vrouw die aan haar accent te horen uit Amsterdam kwam. We stonden op een camping in de buurt van Orleans. Ondanks het feit dat we diep in Frankrijk waren verschilde het weer niet veel van dat wat we in een Nederlandse zomer konden verwachten: wisselend bewolkt en een temperatuur van omstreeks 17 graden. De vrouw die nu voor onze tent zat waren we al eerder op de dag tegen gekomen aan de rand van het zwembad, waar ze lag te zonnen als de zon achter de wolken te voorschijn kwam en haastig wat kleren aantrok als er weer een wolkenveld voorbij kwam.
Ik was bezig mijn artistieke kwaliteiten aan te boren en probeerde een lepeltje te snijden uit een stuk berkenhout. Ik vertelde waar ik mee bezig was.
'Oh', was het stimulerende commentaar, 'dat deed mijn vader ook, die maakte ook altijd van die nutteloze voorwerpen.'
Mijn hoop op een artistieke carrière zakte onmiddellijk. Ze zat mijn werkzaamheden nog een paar minuten aan te kijken en verdween toen weer naar haar eigen tent, om haar kleren aan te trekken, want de zon was zojuist weer achter een wolk verdwenen.
Het lepeltje dat ik aan het snijden was was artistiek niet veel bijzonders en ook als gebruiksvoorwerp maar van matige kwaliteit, maar het heeft jarenlang dienst gedaan als suikerschep een nuttige functie vervuld in onze kampeeruitrusting.
Inmiddels zijn we vele jaren verder. Maar ik moet nog vaak denken aan dat droge Amsterdamse commentaar als wij voor de aardigheid of anderszins een voorwerp krijgen dat hoofdzakelijk dient als versiering. Snuisterijen is de gangbare uitdrukking, denk ik. Als je ouder wordt komt je huis er mee vol.
Tot de recente aanwinsten behoort een pluche flamingo. Althans ik denk dat het voorwerp in bleek rose een flamingo voorstelt. De twee poten hangen als slappe darmen over de rand van de vensterbank waar hij op terecht is gekomen. Als je het dier in zijn linkervleugel knijpt begint hij te zingen:'holderie-hie-hie, holderie-hie-ho...', terwijl hij met zijn kop en nek draaiende bewegingen maakt. Leuk maar volstrekt nutteloos.
De laatste aanwinst kwam op mijn verjaardag als cadeau voor iemand die alles al heeft. Een glazen pijpje met aan de onderkant een met blauwe vloeistof gevulde bol en aan de bovenzijde een bol in de vorm van een vogelkop, compleet met snavel. Dit laatste attribuut maakt dat het voorwerp werd gepresenteerd als vogel. De vogel werd opgehangen in een rekje, waardoor hij pootjes kreeg. Vóór de vogel werd een glas met water gezet en toen de kop was natgemaakt begon de vogel te slingeren. Na enige tijd sloeg hij voorover met zijn snavel in het water, om zich vervolgens weer op te richten en door te gaan met slingeren. Dat bleef hij doen:
slingeren, snavel in het water en weer terug naar het slingeren. Hartstikke leuk en volstrekt nutteloos. Nutteloos? Toch niet geheel: iedereen die het ziet moet lachen en vraagt zich af hoe het werkt.
Een perpetuum mobile met natte snavel.            

donderdag 14 april 2016

Kapper

Ik ga al bijna veertig jaar naar dezelfde kapper: een dorpskapper in onze vroegere woonplaats Teteringen, gevestigd in een woonhuis. De suite op de begane grond is omgebouwd tot kappers salon, aan de straatzijde voor de heren, aan de tuinzijde voor de dames. De inrichting lijkt ook al bijna veertig jaar hetzelfde. Voor de heren is er een stoel die staat voor de kaptafel met spiegel. Tegen de wand aan de andere zijde van de kamer staan drie of vier stoelen voor wachtende klanten, met een tafeltje waarop de tijdschriften liggen die de kapper al gelezen heeft: Panorama en Privé, alsmede BNDeStem. Echt wat je noemt een ouderwetse kapperszaak.
Boven de spiegel hangt het certificaat, waaruit blijkt dat de kapper vakbekwaam is en bovendien kan ik eruit afleiden dat hij drie jaar jonger is dan ik, Eigenlijk is de kapper dus allang met pensioen. maar zoals hij zelf aangeeft: je hebt toch niets te doen als je met pensioen bent? Dus knipt hij door, maar nu alleen nog in de ochtenduren; het geeft hem contact met zijn klanten.
Deze ochtend was ik de eerste klant en ik hoorde hoe de kapper de trap afkwam om zijn werk op te pakken. Terwijl hij het schort omhing en een papiertje tussen mijn nek en het schort plaatste vertelde ik dat het moeite kostte hem te bereiken door de files langs de singels. Zoals een kapper betaamt vertelde hij me dat ik de verkeerde weg had genomen, ik had...
De deur ging open en een lange magere man met grijs haar stak zijn hoofd om de deur.
'Kan ik me hier laten knippen?'
'Jazeker,' zei de kapper, voor 10€ kan ik uw haar eraf halen.
'Ja, zie je,' zei de man, ik kom van Zuiderhout. Daar is de kapper weg gegaan en nu is er iemand uit Iran, maar die knipt je helemaal kaal. Dus ik kwam eens kijken of het ook anders kan.'
De kapper herhaalde dat hij zich hier kon laten knippen en voegde eraan toe dat hij ook wel naar Zuiderhout wilde komen; hij had daar wel meer klanten, maar dan kostte een knipbeurt 15€.
'Maar als u gaat zitten dan bent u zo aan de beurt.'
De man ging zitten en pakte BnDeStem op en begon zich te verdiepen in het nieuws. De kapper ging door en knipte routinematig mijn haar, zoals hij dat al jaren doet. Hij controleerde of mijn baard een beetje symmetrisch was behandeld en borstelde de haren uit mijn nek.
Ik betaalde en hij stopte zoals hij dat al jaren doet het geld in een doosje in een van de laden van de kaptafel. Toen ik de deur uitliep was de lange magere man nog steeds alleen.
Een rustige ochtend.
   

Deze digitale wereld (2)

Zomaar wat opmerkingen van de laatste week:
- Het gaat tegenwoordig alleen maar over data. Als ik het zo eens bekijk dan zijn er nog maar een paar algoritmen en het enige wat die doen is gebruik maken van de grote databestanden.
- met die apps is geen droog brood te verdienen, daar gaat het helemaal niet om; waar het om gaat is de datastroom die door die apps wordt gestuurd, daar wordt geld mee verdiend: grof geld.
- robots las ik: de komende jaren gaan die de banen van de managers vervangen: robots kunnen veel beter en sneller informatie verwerken en betere beslissingen nemen omdat ze bovendien veel meer factoren in de beslissingen mee kunnen nemen.

Er zijn verschillende werelden aan het ontstaan:
'Kun je even helpen met mijn i-pad,' vroeg de buurvrouw, 'want ik ben de inlogcode kwijt.'
Ze bleek een lastig probleem aangeroerd te hebben. 
En toch: Na enig zoeken vonden we een procedure; die gaf twee mogelijkheden: bijwerken (maar die leverde geen nieuwe code op) of herstel (waarbij alle gegevens zouden worden gewist. De buurvrouw had zich al bij dit eventuele verlies neergelegd, zodat we besloten tot herstel. 
Na enige tijd slaagden we erin om de i-pad opnieuw geïnstalleerd te krijgen. Er moest alleen nog gecontroleerd worden of zij de echte eigenaar was en daarvoor moest ze inloggen met haar apple-id en wachtwoord. Maar wat was haar apple-id?
Uiteindelijk bleek dat ze - toen ze de i-pad kocht - nog geen eigen e-mailadres had. Iets waarin ze zeker niet alleen is. Om de i-pad helemaal nieuw te maken moest het e-mailadres van haar man gebruikt worden. Alles lukte en na een paar uur had de buurvrouw een gloednieuwe i-pad.
 
Het blijkt dat voor veel mensen de verzameling van gebruikersnamen en wachtwoorden een verwarrende bezigheid meebrengt: het beheer van wachtwoorden en gebruikersnamen.
Voor een deel heeft dat denk ik te maken met het feit dat men zich moeilijk kan voorstellen wat er eigenlijk gebeurt wanneer men op het internet bezig is. Ik probeer dat vaak voor te stellen als het proberen binnen te komen in ons eigen appartement waar je voor iedere deur een andere sleutel nodig hebt, en die sleutel krijg je alleen als je inderdaad in het appartement woont. Zo laat iedere internetinstantie waar je naar toe wilt je alleen binnen als je een bekende klant (gebruikersnaam) bent en je een sleutel (wachtwoord) hebt.
Dat is allemaal goed en wel, maar er zijn vele winkels waar je naar binnen wilt: je wilt naar de belastingdienst, naar de ziektekostenverzekering, de elctriciteitsmaatschappij, de vereniging van eigenaren, Albert Heijn, Kruidvat, Bol.com, ....
Er zijn verschillende strategieën mogelijk:
- je kunt voor iedere winkel een andere gebruikersnaam en ander wachtwoord maken: tamelijk omslachtig, want hoe onthoud je al die wachtwoorden? Je moet er een lijstje van maken en dat lijstje wordt al gauw een hele lijst. En die lijst moet je goed opbergen. De buurvrouw had zo'n lijstje, alleen stond er op dat lijstje niet bij welke winkel welke gebruikersnaam hoorde. Bovendien was het lijstje niet compleet.
- je kunt ook één gebruikersnaam met wachtwoord verzinnen en je daarmee aanmelden bij alle internetwinkels. Dat is  wel gemakkelijk, maar als iemand er achter komt kan hij op jouw naam boodschappen doen; dat lijkt niet erg veilig en ook niet erg plezierig.
Vervolgens is de vraag: hoe verzin ik een wachtwoord, dat ik ook nog kan onthouden en dat niet zo voor de hand ligt?

Twee werelden: de ene is die van de grote databestanden waar een klein aantal mensen veel geld mee verdient, de andere die van het individu dat probeert zijn identiteit overeind te houden in een wereld die steeds meer virtueel wordt en al doende bijdraagt aan de databestanden, waaraan dat kleine aantal mensen verdient.
Ik troost me maar met de gedachte dat de individuen die zoveel geld verdienen eigenlijk met hetzelfde probeleem zitten (hoe onthoud ik mijn wachtwoorden?), maar het bijkomende probleem hebben dat ze meer te verliezen hebben dan ik.