zondag 4 oktober 2015

Bloesem

In het Haags gemeentemuseum zijn verschillende zalen gewijd aan het werk van Mondriaan. Mondriaan heeft ons daarom iets te zeggen omdat hij zijn jeugd heeft doorgebracht in Winterswijk. Nu nog staat daar een stalen raam opgesteld dat de plaats aangeeft vanwaar Mondriaan zijn gezicht op de Jacobskerk heeft geschilderd; toevallig de kerk waar wij getrouwd zijn. Een uiterst herkenbaar beeld.

In het museum is met enige fantasie de ontwikkeling van Mondriaan te volgen van de realistische schilderijen van de dorpsomgeving in Winterswijk naar een steeds verdergaande abstractie.
Ik geef onmiddellijk toe dat ik meestal de voorkeur geef aan het realisme boven het abstracte, en ik geef ook onmiddellijk toe dat ik veel van het abstracte volstrekt niet begrijp. Het bijgaande schilderij echter spreekt me aan. Ik ben gecharmeerd door het spel van lijnen en niet te felle kleuren. Het geeft de rust van een grote vijver met de bladeren van waterlelies en gele plomp.

Maar als ik naar de titel van het schilderij kijk kan ik een gevoel van verbazing niet onderdrukken. Blijkbaar gebeuren er bij de schilder twee uiteenlopende dingen die naar mijn gevoel niet synchroon lopen.
Als we het schilderij zoals zich dat ons voordoet bekijken lijkt dat al een sterke mate van abstractie te hebben gekregen. Het is een abstract beeld. Het afgebeelde: een bloeiende appelboom is echter allerminst abstract. Het is die titel die me geestelijk doet struikelen.
Wij hebben jaren lang zowel appel- als perebomen in de tuin gehad en omdat ik wist welke bomen peren zouden voortbrengen en welke appels kon ik aangeven wat de bloeiende appelbomen waren. Aan de bloei kon ik het, stadsmens die ik ben, niet zien. Maar Mondriaan vermoedelijk wel die groeide ermee op.
En toch, ik zou wel eens willen weten wie in staat zou zijn aan de hand van dit schilderij vast te stellen welke boom hier bloeit. Het beeld is geabstraheerd, maar het afgebeelde niet. Het afgebeelde is realistisch: het is een boom, niet zomaar een boom: een appelboom en wel een bloeiende appelboom.
Daar moet ik toch even over nadenken. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten