zondag 20 april 2014

Vroeger

Doordat we niet in de rij wilden blijven staan voor de gerenommeerde asperges aan de Rithsestraat kwamen we uiteindelijk terecht in het café aan het Heksenwiel. De Volkskrant op de leestafel maakte melding van een nieuw boek: Thomas Piketty's, Capital in the 21st Century. De boekwinkel naast het café had, zei de juffrouw die daar bediende, het niet in voorraad. Ik gaf aan dat, als ik het zou bestellen, dat niet bij haar zou zijn, maar bij een boekhandel bij mij in de buurt. Kent u de Haagse Beemden een beetje, vroeg ze.
Tja, ik had aan de wieg gestaan van de Haagse Beemden. Oh, ja? Hoe bedoelt u?
Mijn gedachten gingen terug naar 1975. De gemeenteraad had, eigenlijk zeer tegen zijn zin, in 1971 ingestemd met de overdracht van de Haagse Beemden van Prinsenbeek aan Breda. Toen dit uiteindelijk juridisch rond was (de overdracht vond plaats op 1 januari 1976) kon wethouder van Dun in april 1975 het structuurplan voor de Haagse Beemden aan de raad presenteren. Het was een plan zoals er zovele waren geweest: een plan met rechte lijnen, waarbij het landschappelijk karakter van het gebied volledig verdween. Het bood ruimte voor een bewoning door 60.000 inwoners. Het was geen mooi of elegant plan. Het kostte Van Dun veel overtuigingskracht om de raad ermee in te laten stemmen. Hij moest bestuurlijk en politiek een salto mortale maken, toen bleek dat terwijl hij bezig was met de voorbereiding van de raadsbesluiten, binnen de dienst Openbare Werken met behulp van externe adviseurs werd gewerkt aan volledig ander plan.
Het nieuwe plan liet de landgoederenzone in het midden van het gebied in takt, bood door de ringvormige structuur voor de woningbouw een situatie, waarbij alle woningen vlak bij het groen zouden liggen. Het aantal woningen in het plangebied werd terug gebracht tot ca. 10 000, zodat er maximaal zo'n 27.000 mensen zouden kunnen wonen. Toch lukte het Van Dun om ook voor dit nieuwe plan de instemming van de raad te krijgen. Het was inmiddels juni 1975, twee maanden na de behandeling van het eerste structuurplan. Een huzarenstukje.
Het was duidelijk dat voor het nieuwe plan op een andere manier moest worden ontworpen; de tijdgeest was volledig veranderd. Met architektenbureau Architeam, dat veel deed in de sociale woningbouw en Bureau Ruijs en Bolder dat bekend was door de kerkenbouw en vrije sectorwoningen werd het ontwerp voor de eerste plandeel Kievitsloop/Gageldonk aangepakt.
Als datum voor de feitelijke start (de eerste paal) werd genomen 10 mei 1976. Maar de architektenteams konden het niet eens worden over de overgang tussen hun beider plandelen. Daardoor dreigde de de startdatum in gevaar te komen. In de stuurgroep Haagse Beemden betoogde Van Dun dat, al moest de onderste steen boven komen, de woningbouw op 10 mei van start moest gaan. Dat bleek bij de lopende planvorming niet haalbaar. Bij wijze van noodgreep werd daarom een plan van 128 woningen dat vrijwel klaar was voor de bouwvergunning van de plank gehaald.
En inderdaad op 10 mei kon de feestelijke start plaats vinden. Met veel vertoon werd een onderste steen opgegraven en boven gehaald. Die onderste steen was gemaakt van koperplaat. Later toen Van Dun allang naar Heusden was verhuisd, kreeg ik die onderste steen. Ik was vermoedelijk een van de heel weinigen die nog wisten hoe het proces was verlopen. Hij heeft nog jaren in de tuin gelegen van ons huis in Teteringen.
Ik stond letterlijk bij de start van de woningbouw in de Haagse Beemden, maar er is veel veranderd sindsdien.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten