maandag 10 december 2012

Obsolescense programmée

Georges en Anthony maakten zich vrolijk, of waren min of meer verbijsterd door het filmpje op Youtube over obsolescense programmée (geplande levensduur). Het duurde even voor het tot me doordrong waar het op sloeg en wat het betekende. Toen besefte ik dat het eigenlijk ging het probleem dat Vance Packard had aangekaart in de "Waste Makers", het feit dat producenten van producten bewust de bruikbare levensduur van hun producten verkorten om de afzet ervan te vergroten en de consument te noodzaken een nieuw product aan te schaffen. De Waste Makers, is inmiddels meer dan 50 jaar oud, niets nieuws dus. Het enige nieuwe nu is dat de techniek is voortgeschreden en vrijwel alle apparaten voorzien zijn chips, die het mogelijk maken een levensduur in te programmeren. We praatten er nog wat over door in de sauna, maar we gingen daarna weer over tot de orde van de dag... Waar zetten we die olifant neer, vroeg Anneke vanmorgen. De olifant is een huiskamer fontein compleet met pompje en gedemineraliseerd water, dat ze in het weekend van sinterklaas had gekregen. Na enige discussie vonden we een plaats die voldoende dicht was bij een stopcontact - want het pompje wordt aangedreven door elektriciteit en is voorzien van een transformator (alweer één), waarmee de netspanning wordt terug gebracht tot de pompspanning. En hoewel we bij de inrichting van deze flat met opzet overal stopcontacten hebben laten plaatsen, groeit het aantal apparaten dat daarvan gebruik moet maken onevenredig. Tegelijkertijd vullen de kasten en planken die in het zicht zitten zich met spullen die we niet nodig hebben, maar die we krijgen bij diverse gelegenheden en na 50 jaar huwelijk zijn er heel wat gelegenheden om van familie en vrienden en andere relaties iets te krijgen. We aanvaarden die dingen in dankbaarheid en proberen ze een plaats te geven in ons huis. De vrije ruimte neemt daardoor snel af. En dan rijst de vraag: hoelang moet je iets bewaren? Zoals gezegd het gaat vaak om dingen die leuk zijn, maar die je eigenlijk niet gebruikt, of om dingen die hun nuttige leeftijd allang achter de rug hebben. Zoals de speciale bierglazen die ik cadeau kreeg bij de slijter toen ik nog wel eens een Duvel dronk. Eigenlijk zouden we bij de dingen die we geven en die we krijgen een bruikbare levensduur moeten afspreken. Een geplande levensduur: we moeten doen aan obsolescense programmée eigenlijk. Vanmorgen komt K. zei Anneke. K. bleek zich zorgen te maken over zijn vrouw, van wie hij het gevoel had dat het niet helemaal goed ging. In de loop van het gesprek kwam naar voren dat hij overwoog (of zij overwogen) toch hun huidige woning te verlaten en te verhuizen naar een woning die minder bewerkelijk is. En de wijsneus in me kon niet nalaten op te merken dat dat kenmerk is van onze leeftijd: leren omgaan met het loslaten van de dingen die vroeger belangrijk waren. Dingen die nu hun belang gaan verliezen of minder urgent zijn geworden of soms de dingen die we niet meer kunnen. Dingen dus die obsoleet worden. Het handigst is het als je het moment waarop je ze als obsoleet beschouwt zelf kunt bepalen. Obsolescence programmée eigenlijk. Misschien zijn de waste makers zo gek nog niet. Ze helpen ons bij het proces van onthechting.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten