donderdag 9 februari 2017

Gaat het nog goed met Amerika

Zomaar een paar berichten:
- Donald Trump heeft laten weten dat alle negatieve kritiek op zijn regering gelogen is. We komen dan in de wereld blijkbaar van de alternative facts.
- Omstreeks de inauguratie van Trump als president beleefde de klassieker 1984 van George Orwell een grote hausse in de verkoop. Zoals bekend schetst Orwell omstreeks 1949 de wereld zoals die er omstreeks 1984 uit zou komen te zien. In die wereld bewaakt het ministerie van Liefde (Minilief), zoals het ministerie in de nieuwspraak wordt aangeduid de orde en regels. Iedere afwijking wordt gestraft. Er is toenemende zorg over de ontwikkelingen in de VS.
- Betsy de Vos, de nieuwe minister van Onderwijs in de regering Trump die ternauwernood de benoemingsprocedure haalde, heeft om te beginnen opdracht gegeven om alle globes op de scholen plat te maken, zodat de aarde er precies zo uitziet als god hem heeft geschapen (dat hij plat zou zijn geschapen staat overigens nergens in de bijbel). En de bijbel is in de ogen van Betsy de Vos het beste wetenschappelijke boek dat ooit werd geschreven. (Dit bericht was een sarcastische blog bijdrage van de comedian James Schlarmann voor de Huffington Post. Het is dus goed mogelijk, nee zelfs waarschijnlijk,  dat dit een fake bericht was. )

Een platte aarde? Baarlijke nonsens?
Laten we toch even bij dit laatste bericht stilstaan. De idee van een platte wereld werd in de jaren vijftig ook gelanceerd: de wereld is een plat cirkelvormig voorwerp met de noordpool in het midden. Ik maakte mijn vader erop attent. Die verwierp de gedachte onmiddellijk en wel op de wiskundige overweging dat dan allang en uit ervaring zou zijn gemerkt dat de omtrek van de aarde op het zuidelijk halfrond (dat dan natuurlijk geen halfrond zou zijn maar ik heb even geen betere aanduiding) veel groter is dan op het noordelijk deel en dus zeereizen daar noodzakelijkerwijs langer zouden duren.
Weg dus met de opvatting van een platte aarde. Of toch niet geheel? Ik herinnerde me een boekje: Wegwijs in de Wiskunde: daar stond toch iets in over een platte aarde...
Ik heb dat boekje nog (wie wat bewaart heeft wat) en ja hoor. Er was een hoofdstukje gewijd aan het heelal van Poincaré. Stel u daarom voor.
Dit heelal ligt binnen een cirkel. In het middelpunt is de temperatuur tamelijk hoog, maar als u zich van het middelpunt verwijdert, wordt de temperatuur lager en bereikt op de omtrek het absolute nulpunt. 
Beweegt zich een voorwerp in deze wereld, dan wordt de grootte door de temperatuur beïnvloed. We nemen aan dat de lengte evenredig is met de temperatuur T. Op de omtrek is de temperatuur 0 en zal ook de lengte van een voorwerp tot 0 zijn verminderd. De breedte gedraagt zich als de lengte. 
De bewoners van deze wereld merken de temperatuur niet, ze hebben daarvoor geen zintuig, ze hebben ook geen thermometers (die hebben ook geen zin: als je geen orgaan hebt dat reageert op temperatuur heeft het geen zin die te meten). Maar in onze wereld is er geen verschil in uitzetting. Is iemand in het centrum 1,5 m lang, dan is hij dat in een kouder deel ook. Als zijn lengte is gehalveerd dan is zijn meetlat dat ook. Maar, zal iemand tegenwerpen (mijn vader bijvoorbeeld), hij zal toch opmerken dat op de omtrek de grootte nihil zal zijn? Het antwoord is dat hij de omtrek nooit zal bereiken. Want als iemand naar de omtrek gaat, zal zijn grootte - door ons gezien - afnemen; hoe dichter hij bij de omtrek komt, hoe vlugger de vermindering gaat. Voor hemzelf lijkt het alsof zijn stappen even lang zijn; voor ons lijken zijn stappen steeds kleiner te worden. Hoeveel stappen hij ook neemt, nooit zal hij de omtrek bereiken.          
Tot zover de schrijver (W.W.Sawyer). Wiskundig is er dus niets aan de hand met een platte aarde. In dit model van Poincaré zouden we niet weten dat we niet in een platte wereld leven als we geen thermometers hadden. DeVos moet dus eigenlijk ook alle thermometers verbieden en ons gevoel voor warm en koud. Dat zou trouwens een hoop verwarmingsenergie schelen.

Goed, Trump heeft inmiddels al enkele van zijn ideeën gelanceerd. Voor zover ik het kan overzien hebben de maatregelen - een muur op de grens met Mexico, verhoging van de import tarieven, immigratie-ban op mensen uit het midden-oosten, doorbreken van de handelsakkoorden - alle een effect dat tegengesteld is aan dat wat hij beoogt.
Niet alleen in Nederland maar ook in de VS zegt men dat Trump zichzelf in de voet schiet. Naïeve ideeën, maar net als de platte aarde leuke denkbeelden.

Aanhangers van die ideeën hier en in de VS beseffen onvoldoende dat onze welvaart bestaat dankzij enerzijds de internationale handel en anderzijds door de tolerante houding van onze beschaving tegenover de kennis en capaciteiten van immigranten. Die tolerantie heeft de dominantie positie van de VS op het gebied van wetenschap, techniek en economie mogelijk gemaakt. De snelle opkomst van Nederland in de 17e eeuw is te danken aan het feit dat Jodenvervolging in Duitsland, Hugenotenvervolging in Frankrijk, kettervervolging in Spanje en Engeland de wetenschappelijke top van Europa naar het tolerante Nederland werd gedreven, later terecht kwam in het tolerante Engeland en nog later in de tolerantie Verenigde Staten (denk even aan de atoombom en de joden vervolgingen). De neergang van iedere beschaving ging steeds gelijk op met toenemende intolerantie met name ten opzichte van ras, etniciteit en geloof, zoals we die nu zien groeien.

Nee ik geloof niet dat het goed gaat met de VS.

En voor wat het waard is: ook niet met Nederland. Het lijkt min of meer een spel: schelden op de EU, de euro, buitenlanders, incompetent geachte regeringen, etc., maar is het niet. Men is doelbewust aan het zagen aan de poten van onze maatschappij.
Het is daarbij kenmerkend voor het bestuurlijk onbenul van alle politieke partijen en voor de gevoeligheid van de kiezers voor het populisme dat vrijwel niemand aandacht heeft voor het effect van digitalisering en robotisering.
Maar daarover een andere keer.      

Geen opmerkingen:

Een reactie posten