Big brother

In Financieel Dagblad van 2 mei schetst Joost Steins Bisschop een verontrustend beeld van China's sociaalkredietcode. De Chinese regering ontwikkelt een systeem om burgers en bedrijven te beoordelen op hun betrouwbaarheid en kredietwaardigheid, het doel is de samenleving beter te maken.Gelet op de digitale mogelijkheden van het moment kan het systeem zeer ver reiken. Want het gaat niet alleen om het betaalgedrag, maar ook over het sociaal gedrag, zowel van de gevolgde burger als van de mensen met wie zij omgaan. Dit alles bepaalt voor welke functies mensen in aanmerking komen. Een luguber vooruitzicht: Big Brother in optima forma.
Toch roept dat beeld ook herinneringen op. Toen ik in het begin van de jaren zestig bij de rijksoverheid solliciteerde werd niet alleen ik maar mijn hele familie gescreend op communistische sympathieën. Zouden die gebleken zijn dat zou ik ongetwijfeld niet voor de functie in aanmerking zijn gekomen. In diezelfde tijd al werd de sociale omgeving van medewerkers voor grote bedrijven als IBM zorgvuldig onderzocht. Paste de echtgenote van de nieuwe medewerker wel in het gewenste profiel.
En nog veel verder terug: De lang vergeten genocide van de Saksen door Karel de Grote. Het kostte Karel zo'n dertig jaar om de Saksen niet alleen te verslaan, maar ook om hen te overtuigen van het belang christen te worden. Tussen 772 en 804 werden de saksische, relatief democratische structuren vernietigd en vervangen door de Frankische. Een drakonisch wettelijk systeem 'de Capitularia de partibus Saxoniae' uit 785 zette de doodstraf o.m. op: inbraak in -, diefstal uit -, of in brand steken van een kerkgebouw, het niet in acht nemen van de vastentijd door het nuttigen van vlees, op het niet gedoopt zijn en op het weigeren van dit sacrament, op het cremeren van een stoffelijk overschot naar heidens gebruik. En dit alles in samenhang met een verfijnd systeem van door of namens de keizer benoemde spionnen.
Karel de Grote zag zichzelf graag als de opvolger van David die twee op de drie overwonnen Moabieten vermoordde of van Saul die de Amalekieten (mannen, vrouwen en hun kinderen en veestapel) uitmoordde.

Eigenlijk is er niet veel nieuws in het gedrag van de Chinese overheid. Alleen de beschikbare technologie is iets verbeterd. Nog steeds gaat het er om de maatschappij te verbeteren. Op weg naar een ideaalbeeld dat alleen bestaat in de ogen van de machthebbers. O ja, is IS niet ook bezig met het verbeteren van de maatschappij?